aak je verantwoorde keuzes?
THEMA
'Ethiek is een zaak
voor iedereen'
2019-3 I Geo-Info
23
Figuur 2 - De DEDA-poster in gebruik (foto: Utrecht Data Schooi).
der ligt. DEDA geeft de deelnemers van een
project een moment om hier samen over na
te denken. Zo worden zaken besproken die
anders tussen wal en schip vallen.
Ethiek is meer dan privacy
Naast het belang dat alle betrokkenen samen
in discussie gaan, is het van belang dat tijdens
deze discussie alle relevante aspecten aan
het licht komen. Het waarborgen van de ene
waarde kan ten koste gaan van een andere
waarde. De laatste tijd is er bijvoorbeeld steeds
meer aandacht voor privacy. Er worden harde
juridische eisen gesteld aan de waarborging
van privacy in dataprojecten en projectteams
moeten een PIA hanteren. Maar een organi
satie kan zowel privacy willen waarborgen als
zo transparant mogelijk zijn. Dan moet er een
afweging worden gemaakt tussen beide waar
den. Dit kan alleen gebeuren als een groep
mensen deze afweging samen bespreekt.
Tegelijk moet er rekening gehouden wor
den met gelijkheid, autonomie en andere
waarden. Vaak wordt er bij dataprojecten ook
niet genoeg nagedacht over hoe er over het
project gecommuniceerd moet worden en
hoe verantwoordelijkheid is geregeld. De tijd
nemen om deze vragen samen in één sessie
te bespreken, geeft meer inzicht en is effec-
tiever dan alleen de wetmatigheid en privacy
toetsen aan juridische kaders.
Tijdens DEDA-workshops krijgen wij als onder
zoekers van UDS veel inzicht in data praktijken
Hier zien wij een aantal problemen die vaker
bij dataprojecten voorkomen. Er wordt vaak
niet nagedacht over hoe een dataproject over
komt op de datasubjecten: de burgers, klan
ten, medewerkers, enzovoort. Beleidsmakers
hebben altijd de beste bedoelingen en zien
soms alleen de voordelen van een project in.
Hierdoor wordt het perspectief van de burger
vaak vergeten. Een goed voorbeeld hiervan
is het project van de gemeente Utrecht om
wifi-signalen van burgers te tracken. Het doel
was om erachter te komen hoe mensen zich
door de stad bewegen zodat de doorstroom
verbeterd zou kunnen worden. Omdat het
projectteam nooit de bedoeling had personen
