Van A naar B (en weer terug)
naa
m
Boek
Jean Klare - Van A naar B (en
weer terug). 50 kaarten, formaat
32x11cm. Amsterdam: Uitgeverij
De Harmonie, 2018. ISBN
9789463360616 prijs: 19,90.
(en weer terug]
s
2019-3 I Geo-Info
7
Van de auteur van de Atlas van de bele
vingswereld' is een kartografische verbeel
ding verschenen van een bundeling van
50 alledaagse begrippen en activiteiten zoals
verhuizen, boodschappen doen of uit eten
gaan. Door de plaatsing van die begrippen in
een kartografische context wordt aangegeven
welke concepten of ideeën dichtbij elkaar lig
gen, tegenover elkaar staan, van elkaar afstaan,
of gescheiden zijn door barrières. Die barrières
krijgen de vorm van woestijnen, gebergten
of zeeën: van angst moet je bijvoorbeeld
eerst door onveilig gebied en over gevaar
lijke bergen, voordat je via de plaats 'Moed
in Rustig Vaarwater' terecht komt en je naar
'Weer Verder kunt'.
Spraakgebruik
Wanneer je een ander medium gebruikt (in dit
geval kaarten en plaatsnamen) moet je je wel
aan de conventies ervan houden en dat doet
de auteur niet altijd: je kunt geen spoorwegen
dwars door gebergten laten lopen (of je zou
al een tunnelsymbool moeten introduceren),
rivieren bergopwaarts laten stromen, of twee
kanten tegelijk, een weg kan niet overgaan
in een pijpleiding om verderop weer een
weg te worden en wegen over gletsjers en
eeuwige sneeuw komen in de praktijk zelden
voor. Ook de naamgeving moet nog wel in
het kaartbeeld en in de mond van de gebrui
kers passen: plaatsnamen worden door hun
gebruikers gemodelleerd, aangepast aan het
spraakgebruik. Een plaatsnaam als 'Iets nieuws
bedenken' of 'Gevecht tegen het zuur' houdt
daardoor niet lang stand in werkelijkheid.
Symbolen
De legenda is traditioneel voor kaarten,
behalve als het om de begrippen spanning,
gevaar, koude, zon en kracht gaat (of 'kracht'
moet al voor elektriciteitscentrale staan).
mm*
^tg<anjppiinl!
D<wi
j iff
wfi 13
Over het algemeen geeft men op kaarten
alleen vastgoed aan en geen bewegende
objecten, maar Klare introduceert ook een
symbool voor onderzeeërs. Sommige symbo
len staan voor stereotypen: koorts, woede en
seks, terror en horror, aangebrand, geestdrift,
onrust en passie, haat, smaakexplosie en
surprise worden bijvoorbeeld allemaal met het
symbool voor werkende vulkanen weergege
ven; bergen zijn hoogtepunten of barrières,
het museumsymbool staat voor instituties of
morele waarden. Alles wat met kijken of zien
verband houdt (bijvoorbeeld inzicht, zwart
kijker, terugblik en neerzien), wordt met een
uitkijktoren afgebeeld.
Bottom Line
Deze atlas is vooral de moeite waard vanwege
de spitsvondige verbanden die zijn gevon
den tussen al de behandelde begrippen
en geografische soortnamen: voor wegen
zien we bijvoorbeeld de 'Weg van de minste
weerstand', of 'Weg van jou', voor waterwegen
het 'Geboortekanaal', het 'Maag-darmkanaal',
de 'Geldstroom'en de 'Invloed'. Verder vinden
we 'Bergen van troep', een 'Zee van tranen',
'Meer samen', 'Vakantiedagenstuwmeer',
'Nog meer'. Bij spoorwegen de 'Ik deed het
niet express' of de 'Bottom Line'. En voor
vliegvelden de 'Opluchting'.
Tegenpolen
Door het langwerpige smalle formaat is er
maar één leesrichting mogelijk: van boven
naar beneden. Maar natuurlijk kan je ook weer
terug in de tijd en daardoor heeft de auteur
zich beperkt tot steeds twee tegenpolen, zoals
van 'Bestellen naarOntvangen'ofvan 'Avond
naar Morgen'.
Eigenlijk lijkt deze atlas geïnspireerd te zijn op
Elschots veelgeciteerde dichtregels 'Want tus
sen droom en daad staan wetten in de weg
en praktische bezwaren'. Hier gebruikt bij
de kaart 'Van Idee naar Succes', waarbij alle
tussenliggende overwegingen met passende
symbolen worden gevisualiseerd.
Op de website www.vananaarbenterug.nl
zijn grotere afdrukken van de in deze atlas
opgenomen kaarten te bestellen.
Ferjan Ormeling, redacteur
