Bepalen luchtverontreinigi
met behulp van 3D-geo-in
JU
Eerder publiceerden we in Geo-Info
over onze methode om 3D-data
zoals nodig in geluidsimulaties
automatisch te genereren uit
landsdekkende gegevens zoals BAG,
BGT en hoogtepunten [1].
Deze geluidsimulaties zijn
gebaseerd op gestandaardiseerde
rekenvoorschriften voor geluids
belasting. Ook het berekenen van
de luchtkwaliteit ten gevolge van
binnenstedelijk verkeer kent een
Standaard Rekenmethode, beheerd
door het RIVM. Deze methode is
onder andere gebaseerd op de
afstand tussen gebouwen en de weg
en hoogtes van deze gebouwen,
met andere woorden: een mooi
3D-geo-informatievraagstuk.
Daarom hebben we met een groep
Geomatics-studenten gekeken of
we deze informatie automatisch
kunnen genereren, zodat de
luchtverontreiniging ten gevolge
van verkeer op landelijke schaal kan
worden berekend.
34
Wegtypering voor SRMi
2 ft
3 Jft-
flttt
Geo-Info I 2019-4
Door projectteam MSc Geomatics,
TU Delft
Om luchtverontreiniging ten gevolge van
verkeer in bebouwd gebied te berekenen,
wordt gebruik gemaakt van Standaard Reken
methode 1 (SRMi) [2]. Deze rekenmethode
wordt voorgeschreven door het Ministerie van
Infrastructuur en Waterstaat.
Door de gebouwen langs wegen in bebouwd
gebied ontstaan de zogenaamde 'street
canyons'. Hierdoor blijft de lucht als het ware
ingevangen in de straat met een verhoogde
concentratie van verontreinigende stoffen
tot gevolg. Dit in tegenstelling tot snelwegen
en andere buitenwegen waar de uitgestoten
luchtverontreiniging door verkeer direct wordt
afgevoerd door de wind. Voor dit type weg
geldt SRM2.
De SRMi-rekenmethode is gebaseerd op wind-
tunnelonderzoek in de jaren tachtig en maakt
gebruik van een wegtypering. Deze typering
bestaat uit vier klassen die de configuratie van
de straat beschrijven op basis van de afstand
tot en hoogte van omliggende gebouwen.
Samen met onder andere gegevens over snel
heid, verkeersafwikkeling (mate van congestie)
en verkeersintensiteit kan met SRMi de luchtver
ontreiniging ten gevolge van verkeer worden
bepaald. De rekenmethode SRMi is beschikbaar
via de NSL-rekentool (NSL: Nationaal Samen
werkingsprogramma Luchtkwaliteit). Via de
NSL-site zijn ook de achterliggende gegevens die
worden gebruikt bij de jaarlijkse monitoring van
luchtkwaliteit te bekijken en te downloaden [3].
Deze achterliggende gegevens zijn onder andere
verkeersgegevens, ligging van de wegen en
rekenpunten, wegtype en achtergrondconcen
traties. De wegtypes (onderwerp van dit artikel)
zijn beschikbaar op receptorpunten die aan
beide zijden van de wegsegmenten liggen.
In het kader van de nieuwe regelgeving
voor geluid, welke als onderdeel van de
Omgevingswet per 1 januari 2021 in werking
treedt, dienen gemeenten vanaf 1 januari 2021
regelmatig rapport uit te brengen over de
geluidbronnen in hun gemeente. Onderdeel
hiervan is het publiceren van verkeersintensi
teiten en verkeerssnelheden voor hun wegen.
Voor wat betreft de luchtkwaliteit zijn op
dit moment alleen de (ongeveer 40) grote
1
H1
L1
L1/H1 <3
L2
1.5 <3
1*1
L1/H1 <1.5
L2/H2 <1.5
L1/H1 <3
4 AélU1
H- Hoogte gebouw (m)
L= Afstand weg-es tot bebouwing (m)
Figuur 1 - Wegtypes zoals onderscheiden in SRMi.
SRMi kent vier wegtyperingen (zie figuur 1)
met de volgende beschrijvingen:
1. aan beide zijden van de weg min of meer
aaneengesloten bebouwing op een afstand
van maximaal 60 meter van de wegas,
waarbij de afstand tussen wegas en gevel
kleiner is dan drie maal de hoogte van de
bebouwing, maar groter is dan 1,5 maal de
hoogte van de bebouwing;
2. aan beide zijden van de weg min of meer
aaneengesloten bebouwing op een afstand
van maximaal 60 meter van de weg, waarbij
de afstand tussen wegas en gevel kleiner is
dan 1,5 maal de hoogte van de bebouwing;
3. aan één zijde min of meer aaneengesloten
bebouwing op een afstand van maximaal
60 meter van de wegas, waarbij de afstand
tussen wegas en gevel kleiner is dan 3 maal
de hoogte van de bebouwing;
4. alle wegen in een stedelijke omgeving,
anders dan wegtype 1, 2 en 3.
Er zijn ook aanvullende richtlijnen om deze
wegtyperingen te bepalen. Deze zijn als volgt:
1. de lengte van het beschouwde wegseg-
ment moet minstens 100 meter zijn;
2. een gebouw wordt meegenomen als deze
minimaal 3 meter hoog is;
3. een weg moet mogelijk een andere weg
typering krijgen als de som van ruimtes tus
sen de gebouwen langs het wegsegment
meer dan 15 meter is.
