Koning opent eerste ICHC-
tentoonstelling
Verslag
Onder overweldigende belangstelling opende koning Willem-Alexander op 28 juni in zijn paleis op de
Dam in Amsterdam de eerste van ten minste acht tentoonstellingen die in het Tropeninstituut gehouden
ICHC-congres in Amsterdam zijn georganiseerd van 14-19 juli. Onder de titel 'Het universum van Amsterdam'
werden in de Burgerzaal en aanpalende ruimtes kartografische schatten uit de Amsterdamse Gouden Eeuw
gepresenteerd.
4
Geo-Info I 2019-4
Zijne Majesteit de Koning in gesprek met Alice Taatgen, conservator Koninklijk Paleis Amsterdam na opening van de tentoonstelling. De projectie van de hemel
lichamen op de kaart van de noordelijke sterrenhemel in de vloer van de Burgerzaal van het Koninklijk Paleis Amsterdam is nog net te zien (foto: Sytske Postma).
Hier is geen mooiere ruimte voor te bedenken
dan de Burgerzaal, waar op de vloer drie ronde
mozaïeken van elk 6,5 meter doorsnee de
twee halfronden en de sterrenhemel weer
geven. Ze zijn bij de bouw door Joan Blaeu
vormgegeven en in de i8e eeuw gerestaureerd
en bijgewerkt naar de toenmalige stand der
ontdekkingen en duiden nog steeds op de
mondiale ambitie van de stad Amsterdam.
Hemelkaart
Bij deze gelegenheid verwelkomde Claudia
Hörster, directeur van de Koninklijke Verzame
lingen, namens de koning de genodigden.
Daarna gaf Alice Taatgen, de conservator van
het Koninklijk Paleis, een toelichting op de
ontdekking van de hemelkaart. Dat klinkt raar,
ontdekking van een kaart die er al sedert 1663
ligt, maar we weten pas onlangs hoe de nu
afgesleten hemelkaart er vroeger uit heeft
gezien. We zien nu nog 792 in het marmer aan
gebrachte messing sterren, waarvan de grootte
correspondeert met hun helderheid. Bovendien
zijn er enkele messing details van sterrenbeel
den te zien, zoals van de Schorpioen, de Kreeft
en de knots van Hercules. Er is ontdekt dat de
rest van de sterrenbeelden ooit ook aanwezig
is geweest, als schildering op de vloer, maar dat
deze er door het intense gebruik van de zaal
door de bezoekers van afgesleten is.
Ter gelegenheid van de opening zijn de
tekeningen van de sterrenbeelden nu virtueel
gereconstrueerd: een voor een en ten slotte
allemaal samen werden ze geprojecteerd
op de messing resten van de hemelkaart,
zodat deze weer compleet te zien was.
Mevrouw Hörster toonde de koning de gere
construeerde beelden en nam hem daarna
mee op een tocht langs de geëxposeerde
kartografische schatten. Verreweg de meeste
daarvan zijn afkomstig van het Allard Pierson
(nieuwe naam van de Bijzondere Collecties
van de UvA), de samenwerkingspartner waar
mee het Koninklijk Paleis Amsterdam deze
expositie had georganiseerd.
Maar ook op de beide halfronden had men
digitaal ingegrepen: dankzij de projectie was
er als het ware te zien wanneer welk deel van
de aarde ontdekt en in kaart gebracht was.
