50 jaar geo-informatie over
Historiografie
Opinie
Groninger gaskraan
nu in 2022 dicht
Langs de A7 verrees naast het
gaswinningsmonument uit 2009
in 2019 ook een aardbevings
monument. Binnen tien jaar werd
er anders tegen het gasgeschenk
aangekeken. Een vak-historiografie
lijkt zodoende passend.
Aardgas bracht ook voor landmeters
en geodeten werk met zich mee.
Wezen ze er wel genoeg op dat hun
meten niet een alles wéten was?
28 I Geo-Info I 2019-5
Door Adri den Boer
Landmeetkundig werk was niet alleen om
gasleidingen uit te zetten, maar ook om de
veroorzaakte bodembeweging gedetailleerd
te monitoren. Leek dat niet in de eerste plaats
om de beweging van de NAP-peilmerken daar
te registreren? Het Groninger gasveld was in
1959 ontdekt door een boring bij Slochteren
bij landbouwer K.P. Boon en rond 1963 kende
men de omvang. Boon was niet blij met de
vondst onder zijn akker. Hij voorzag verzakking
van zijn eigendommen en hij kreeg gelijk!
Optische waterpassingen werden als het mid
del gezien om achter de bodembewegingen
te komen. In een overleg van het Staatstoezicht
op de Mijnen (SodM) van het departement
van EZ, de Nederlandse Aardolie Maatschap
pij (NAM) en de Meetkundige Dienst van de
Rijkswaterstaat (MD) werd de zogenaamde
'nulmeting' van 1964 in Groningen door de
MD gewaterpast. Aanvankelijk had het net
een trajectlengte van 350 km en in 1972, toen
particuliere bureaus het veldwerk deden en de
MD zich tot rekenen beperkte, was het 1250 km.
Over dit waterpassen in Groningen werd niet
snel in vakbladen gepubliceerd. NRC Handels
blad van 16 juni 1973 had al wel het artikel
Groningen daalt langzamer dan was verwacht
gepubliceerd. De daling zou in 1975 een derde
bedragen van wat de NAM had voorspeld.
"Dit heeft de Meetkundige Dienst van Rijkswater
staat berekend", aldus de laatste zin.
NGT
Ir. K. Leegte (NAM) publiceerde in het
Nederlands Geodetisch Tijdschrift (NGT) van
oktober 1974 over Bodemdalingsmetingen
in het Groninger gasveld na een voordracht
op de NVG-studiedag Bodembeweging op
10 mei 1974. Hij beschreef compactiemetin-
gen en waterpassingen. Genoemd werden
NAM-prognoses van maximaal 3 cm daling
per jaar. Komvormige waterpasresultaten van
1964-1972 met 1- en 2 cm-contouren rond
Slochteren waren de eerste afbeeldingen van
Acht meter hoog gasmoleculemonument ('Slochter Molecuul') langs A7 bij Hoogezand na 50 jaar
NAM-gaswinning (Foto: Marc Ruygrok, 2009).
