1
Alleen waterpassen
bleek niet afdoende
'Bewegende aarde'
in NCG-jubileumboek
31
2019-5 I Geo-Info
NAP' van J.H. (Henk) Holsbrink. Hij citeerde de
Leeuwarder Courant van 31 oktober 2003 over
Rekenfout NAM bij bepalen bodemdaling. De start
van het bericht luidde: "Het Staatstoezicht op de
Mijnen heeft ernstige kritiek op de manier waarop
de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) de
bodemdaling berekent die ontstaat door gaswin
ning in de provincie Groningen Het leverde
in nummer 2004-4 een paginagrote reactie op
van Raoul Quadvlieg (toen ex NAM-medewerker):
NAM-NAP(2): Buitenproportioneel mediageweld.
Om de door de NAM gebruikte manier uit
de doeken te doen verwees hij naar Geodesia
2001-4. Het citeren waard van 2004 zijn de zin
nen: "Hoewel ik verheugd ben dat geodetische
berekeningen een keer de krant halen, lijkt me de
stelling in de krant zwaar overtrokken en bestaat
er bij mijn weten geen methode die de bereke
ning significant weerlegt. "Op internationale
bodemdalingssymposia wordt nogal meewarig
gereageerd op de grootte van de bodemdaling in
Nederland, over het algemeen begint men daar
überhaupt pas te meten als er tien keer zoveel
bodemdaling optreedt. Een krantenartikel over
een 'rekenfout' van 0,25 mm/jaar geeft daar weer
een geheel nieuwe dimensie aan."
In nummer 2004-3 stond intussen een NAM-inter
view door redacteur Jan de Kruif: NAM neemt KLIC
serieus. Een illustratie betrof gasveld Slochteren.
Dat de NCG-subcommissie Bodembeweging
en Zeespiegelvariatie intussen zó stil lag dat
een jaarverslag 2008 ontbreekt is nog te zien
op de website www.ncgeo.nl. De voorzitter
van de subcommissie riep in 2009 slechts twee
keer een vergadering bijeen waarin over een
herstart van de subcommissie werd gesproken.
Het kreeg geen aandacht in het tijdschrift.
In nummer 2010-3 stond een verslag van een
GIN-regiobijeenkomst Ondergrond(s) Meten
bij de NAM te Assen. Wim van der Veen van
de NAM gaf een overzicht van de activiteiten
van hun onderdeel Geomatics. Geodeet Gini
Ketelaar van de NAM presenteerde satelliet-
ra dar-interferometrie (SRI) als alternatief voor
de (nauwkeurigere) conventionele waterpas
sing. Ze sloot haar presentatie af met een
animatie van de bodemdaling (bij de winning)
en de latere bodemstijging (bij injectie).
In 2004 bestond de Nederlandse Commis
sie voor Geodesie 125 jaar en verscheen bij
die gelegenheid op 20 februari het boek
van Eric Berkers e.a., De aarde verdeeld en
verbeeld, berekend en getekend. Eén van de
hoofdstukken heet: 'De bewegende aarde.
Daarin werd gememoreerd dat in 1970 nog
werd verwacht dat de Groningse bodem
in het jaar 2000 met ongeveer een meter
zou zijn gedaald en dat de NAM in 2000
verwachtte dat in 2050 op zijn ergst 38 cm
zou zijn (t.o.v. 1964). De Geodesia-/Geo-
Inforedacteuren M.J. Scheele en A.M. den
Boer (ik dus) interviewden voor het boek in
alle onafhankelijkheid een vijftal mensen.
Eén ervan was ir. Simon Schoustra van de
NAM, daar werkzaam voor meer dan Gro
ningen alleen en toen de enige geodeet.
Er werd wel veel werk uitbesteed. Hij ver
wachtte belangrijke veranderingen door de
vervanging van het optisch waterpassen
door GPS-meting en satellietdetectie.
Het zou tot nummer 2014-4 duren voor de
bodembeweging in dit vakblad weer aan de orde
kwam. Roelof Keppel schreef een verslag van
een bijeenkomst bij de Hogeschool Utrecht. Jan
van Herk van het SodM legde uit dat er toen drie
gangbare modellen van de bodembeweging
waren: dat van Deltares/TNO, van Houtenbos
(voormalig chef van de Geomatics Afdeling van
NAM, lid NCG-subcommissie) en van SodM zelf.
Hij vond het lastig om vast te stellen welk model
'het beste was'. Dit verslag meldt in dit tijdschrift
voor het eerst de aardbevingen: "Overigens is
de schade aan gebouwen en installaties eerder
een direct gevolg van de optredende bevingen
dan van de (geleidelijke) daling." Bevingen waren
meer een onderwerp van KNMI en SodM dan van
de geodetische diensten en bladen..
In nummer 2015-1 versloeg ik de Baardalezing
van prof.dr.ir. Ramon Hanssen onder 'NCG
op GeoBuzz'. Uit de bodembewegingskaart
constateerde hij een 'netjes zakken' in Groningen.
'Op 25 november is er een themaprogramma over
de bodemdaling in Groningen onder de naam
'Open Seismisch Sensorgrid Groningen', aldus de
aankondiging van GeoBuzz in nummer 2015-5.
Hetvolgende nummer versloeg kort een selectie
van de 230 lezingen. De bewuste presentatie
was van Wim Blanken van de Groninger Bodem
Beweging over zijn Gasbevingsportaal en de GIN-
verslaglegger vond deze presentatie erg inspire
rend, waarvoor zoekwerk in allerhande bronnen
voor nodig was geweest, van KNMI tot NAM.
In NGT Geodesia 1980-5 verschenen een kritische cartoon met in de wolk de tekst "Ik geloof nooit dat
hier nog veel aardgas zit." Plaatsing was een verrassing voor auteur Van Beusekom van het artikel, de
cartoon werd getekend door redacteur H.A. (Henk) Schok.
