Archeologische doorbraak
dankzi het AHN en citizen science
AHN
AHN schatkist voor
archeologen
Voorbeeld 1
"Op de Veluwe liggen veel meer grafheuvels dan gedacht." Dat zegt Quentin Bourgeois, universitair docent
Europese Prehistorie bij de universiteit Leiden én grafheuvelspecialist van Nederland. Enthousiast vertelt hij over
Erfgoed Gezocht, in dit citizen science project hebben tweeduizend vrijwilligers de (digitale) Veluwe afgezocht
naar grafmonumenten en celtic fields. De resultaten zijn spectaculair.
28 Geo-lnfo 2020-2
Oë Veluwe beslaat ruim duizend vierkante kilome
ter. "Töt nu toetendemse hier zottgss-grafheu-
véis;, datëWndvan 3&®ötot i&goyoof Ghristug'yver-
idt Bourgeois, afzijn zo'n tien gtwintig meter in
diameter enéên a twee meter hoogpeetemaerde
lichaamsresten liggen maarstecttstiëmcentime-
tër orider het,öppéfvlak. Ooit lagen dergelijke
grafmonumenten door heel Nederland, maar door
intensief grondgebruikzijn dë meesten nietmeer
vindbaar,Öp de 'Veluwe is dit anders, omdat hët
oorspronkelijke bos behouden is Jfet Wê aljeën
nooit gedacht hadden, i sdat er waarschijn lij kwel
tweedot driekeet zoveel grafheuveIs liggen!
Witte stipjes zoeken
let projedt Erfgoed Gezocht begon in 2019,
omdatiourgeois en zijn Leidse collega's
Dr. Karsten Lambers ën Wouter Verschoof- van
der VaartmaebjnelgatningipMen inzetten bij dé
zoektocht naar onontdekte grafheuvels. "Voordat
een computer zelf grafheuvels gaat herkennen,
moet je het algoritme; wel ,eën; hoop ggède
voQtbëëldëngëVëh", légt Bourgeois uit. "Qp het,
AHN zien we: grafheuvels als witte stipjes in het
landschap, maar nietaile stipjësrzijn grafheuvels,
Door met vrijwilligers beelden uit het AHN te
interpreter®, hëbbenvy| ëëh basis|lt gemaakt
■voor machine learning- Id workom je dat het
algoritmezelfs rotondes aanwijst alsgrafheuwels,"
Prehistorische grafheuvel in de hossen van dë Wimef ot&Mjanlouwen).
BèufgéOlj; rteirnt hfet AHN één schatkist
voor archeologen. ftlleen zou ik er maanden
over doen om de hele;Veluwe te,analyseren.
Lopendzëffs jaren. Dankzij het,AHN kunnen
We éénvoudig van bovenaf door de vegetatie:
heen kijken. Subtiëlehoogteverschillen diejë
in hët veld niet ziet, zien we nu wel,"
Citizen science
Het project werd uitgevoerd in samenwerking
mét dè prOvincjfGëldëfland ëh Stichting
Erfgoed Gelderland. Vrijwilligers werden
gevonden via social media en via natuur-
.enafchèöiog'ievërénigingen. Bourgeois:
lÈr deden maar liefsttvyeeiuilind vrijwil -
ligers mee, Véél. meer danverwacht. Hierdoor
konden we,,jn plaats an ij bij s kilometer,
ineens de hele Sfeluwefnv jheb-
Prëhistorischesporenvaneen.ëelticiïeld(vvitteraat-
formige structuren) en grafheuvels (wittestippen)
nabij Érrrielp
zend a tweeduizend daadwerkelijkgrafheu-
Vëis zijn. Absoluut:een doorbraak! Gmdaï er
y geschreven bronnen zijn uit dë periöd-S
Van 3000 f©t 1000 vpofGhristus ]s ér #vèr det#
periode.'weinig bekend,Onze vondst betekent
dat de Vel uwe; maar ook de; test san Eu ropa,
rorta 350 vöör Christus fc#l d ru kkér beval kt
was dan We dachten We vëndên ook zö'n
10 vierkante kilometer eelficffelds. Qeaszijn
te herkennen alswafefeermigepatronen.
Dë lijnen zijn wallen van zoln dertig Centimeter
hóóg. gdohtttondëh rond 50P voor Christus
doordat tijdens,la nd bouwwerkzaamheden
grond naar de zijkant werd verplaatst"
ben 23,000 kaartdelen van 300 bij 30® meter
beteken,elk beêld is gecontroleerd door
vijftièn yfoWilligéfs, Hof meet mehseb één
punt aanwijzen als grafheuvel, heegrerterdë
kans dat: heier oOk echteentjeiis."
Doorbraak
Bourgeois: "Gfzamen I ij k wezen de vrijwilI i gars
zo'n Bé,OQO stipjes aan, waarvan et zo.'n dui
