Statistisch toetsen van def
Landmeetkunde
Gebouwen kunnen bij
bouwwerkzaamheden verzakken
door mijnbouw of door natuurlijke
processen, zoals inklinkende
veenlagen. Ook wegen en
waterwegen en de bodem kunnen
verzakken, verschuiven of zelfs
naar boven komen. Om deze
deformaties te voorkomen, te
dempen ofte herstellen is het
nodig deformaties te meten
en, zo mogelijk, te voorspellen.
Daarvoor wordt de geodetische
deformatieanalyse toegepast.
40 Geo-lnfo 2020-3
DoorHiddo Veis ink
Geodetische deformatieanalyse is-de
analyse van veranderingen gh vervormingen
van objecten (gebouwen, infrastructuur,
ondergrond) die met geodetische meetin
strumenten zijn bepaald, dénk bijvoorbeeld
aan GPS-ontvangers, waterpasinstrumenten,
tachymeters, remote-sensingapparatuur,
fötogrammetrisch instrumentarium, laserscan
ners en satellietradarinterferometërs.
Richtlijnen Voor geodetische deformatieana
lyse worden gepubliceerd door twee grote
opdrachtgevers: Rijkswaterstaat (infrastructuur)
en PröRail [spoorwegen). Deze richtlijnen
worden ook door anderen toegepast. Evenzo
publiceert Staatstoezicht op de Mijnen een
leidraad voor deformatiemetingen, toegepast
door NAM en andere mijnbouwmaatschap-
pijen. Andere organisaties die deformatieana
lyses uitvoeren zijn aannemingsbedrijven in de
bouw (bouwwerken), gemeentes, provincies
en Waterschappen (infrastructuur, bodemda
ling en meer) en de industrie (industriële instal
laties). Ten slotte worden geodetische-defor
matieanalyses ingezet voor wetenschappelijk
onderzoek voor de lange termijn (bijvoorbeeld
continentale drift en klimaatonderzoek).
Nieuwe methode
In dit artikel beschrijf ik hoe de Nederlandse
praktijk momenteel geodetische deforma
tieanalyse toepast en stel ik een nieuwe
methode voor die ik tijdens mijn promotie
onderzoek aan de TU Delft heb ontwikkeld.
Momenteel loopt eeh onderzoeksproject
naar de implementatie van het model in de
praktijk. Daaraan nemen Rijkswaterstaat, de
NAM en verschillende geodetische ingeni
eursbureaus deel. Het project sluit aan op het
promotieonderzoek en op-het project Defo-
Guide (Velsink, 2016). Ik beschrijf het verschil
van de methode met bestaande methodes
en ik geef aan welke software ervoorgebruikt
kan worden. In een vervolgartikel zal ik dieper
ingaan op het model achter de methode en
op het gebruik ervan in de praktijk.
1 - Deformatieanalyse door vergelijking
van coördinaten (of hoogtes)
Het gebruik van geodetische deformatieana
lyse voer verschillende toepassingen wordt
niet steeds opdèzelfde wijze gedaan. In deze
en volgende paragrafen komen de belangrijk
ste methoden aan de orde.
Veelgebruikte methode
Een gebruikelijke methode om deforma
tiemetingen uit te voeren is het beginnen
meteen nulmeting. Een aantal punten van
bijvoorbeeld een te monitoren bouwwerk,
worden met eêti tachymeter aangemeten en
de coördinaten in het horizontale vlakof de
driedimensionale coördinaten van de punten
worden berekend. Ook waterpasmetingen
kunnen worden gebruikt om hoogten van
punten te berekenen. De tijd die nodig is om
alle punten aan te meten wordt een epoche
genoemd. Enigstijd later wordt de eerste
herhalingsmeting (de volgende epoche)
Resultaten XYZ-meting.
Nulmeting
9e herhailngsmetlng
Meetdatum: 20110304
Meetdatum: 20110620
Prir
X
Y
Z
X
Y
Z
AX in
mm
AY in
mm
AZ In
mm
100
2000.0069
5000-0232
14.4905
2000.0075
5000.0012
14.4897
1
-22
■0.8
101
2000.0024
5019.8574
14.6545
2000.0024
5019.8390
14.6464
0
-18
-8.1
102
1999,9960
5039.2787
14.8081
1999.9955
5039.2633
14.7982
-1
-15
-9.9
103
1999.9993
5059.8410
14.9138
1999.9980
5059.8288
14.9083
-1
-12
-5.5
104
1999.9995
5079-3097
14.9414
1999.9992
5079.3006
14.9428
0
-9
1.4
10S
2000.0041
5098.4467
14.947S
2000.0037
S098.4405
14.9SS9
0
-6
8.4
106
2000.0183
SI 16.8606
14.3883
2000.0181
SI 16.8578
14.9022
0
-3
13.9
1 m
IWrt Al AA
ene
1 a we
A AAA AA AO
e ïe At 1e
1* etet
t
1
AAA
Afbeelding 1 - Vergelijkingstabel volgens protocol Rijkswaterstaat; in rood verschillen dienietaan de eisen voldoen.
