Beheersing van COVID-19
is ook een locatievraagstuk
Column
2020-3 Geo-lnfo
Vandaag (6 mei) zag ik deze tweet van Geonovum:
'Waar kunje fietsen met behoud van'social distance'?'De col
lega's van Geonovum zijn in de standaarden gedoken en
hebben een moöie storymap gemaakt die bedoeld is om te
inspireren.
Dat werkt voor mij zeker zo. Via mijn werkbij het team Beleid
geo-informatie bij BZK krijg ik zijdelings iets mee van het
initiatief Geo4COVID. Nadat de overheid haar corona-strategie
afkondigde, heeft Geonovum het initiatief genomen om
samen met publieke en private partijen in haar netwerk vraag
en aanbod naar kennis en toepassing van locatie-en geografi
sche data te verbinden.
Geonovum stelt in een nieuwsbericht op de site:'COVID-19
is niet alleen een medisch vraagstuk. Het is ook een loca
tievraagstuk. Om de verspreiding van het COVID-19 virus
te monitoren en beheersen, worden wereldwijd locatie
toepassingen ontwikkeld. Om te kunnen leren van wat er nu
gebeurt, verzamelen en delen wij in kennis over toepassingen
en hun werking.'
Zelfben ik er niet rechtstreeks bij betrokken, maar al weken
lang lees ik van alles dat met de ruimtelijke verspreiding van
het virus te maken heeft. Daarbij bekruipt mij met regelmaat
het gevoel dat statistisch of ruimtelijk inzicht in veel nieuws
berichten ontbreekt. Berichtgeving springt in op allerlei
ontwikkelingen en daarbij worden regelmatig de doelen die
daarmee gediend zijn verhaspeld. Een verademing om te zien
dat de handschoen wordt opgepakt en kennis en informatie
beschikbaar komt vanuit de geografische sector.
Geonovum onderscheidt een aantal toepassingsterreinen
met elk specifieke vraagstukken: inzicht in infectieverspreiding
en infectiebrandhaarden, het toetsen van maatregelen die
verplaatsingen van mensen beperken, het meten van drukte,
contactonderzoeken guarantainehandhaving. Je ziet nu
vaak dat in berichten en discussies dat alles door elkaar heen
loopt. Zo las ik laatst een interview met een arts die beweerde
dat de informatie die een aantal academische ziekenhuizen
nu verkrijgt uit de door hen beschikbaar gestelde app, dé
oplossing zou zijn vooralle beleidsvraagstukken. De app
werkt via het vrijwillig dagelijks invullen van een lijst met
vragen en levert bij voldoende respons inderdaad inzicht
in infectieverspreiding en infectiebrandhaarden en kan een
bijdrage leveren aan contactonderzoek, maar dat is het dan
ook. Er blijven nog vele andere mogelijke toepassingen die
een app zou kunnen bieden over.
Voorbeelden in andere landen laten dat ruimschoots zien.
Mogelijkheden die in Europa al snel stuiten op principiële
bezwaren. Maar ook bij de analyse daarvan helpt het om de
toepassingsterreinen en doelstellingen daarbij goed in het
oog te houden. Zo zijn locatiegegevens niet nodig voorde
contact-traceerapps, omdat het doel niet is om de bewegin
gen van individuen te volgen ofvoorschriften af te dwingen.
Het is nu de kunst om met zoveel mogelijk middelen
de informatie toch zo optimaal mogelijk te verkrijgen en in
te zetten vooreen gericht beheersingsbeleid van het virus.
Het blijkt dat lang niet alles om een app draait en dat we
heel veel nu al kunnen doen. Dat kunje goed zien op het
Geoforum, dat ookvia de website van Geonovum bereikbaar
is. Daar wisselen experts de laatste informatie uit en signaleren
feitelijke onjuistheden overwelke locatiedata wel of niet
beschikbaar zijn, over waar die data eventueel beschikbaar
zijn en over wat technisch wel en niet kan en/of gebeurt.
Een van de initiatieven is de oproep om de BGT uit te breiden.
Bronhouders van de BGT worden gevraagd of zij (al dan niet
tijdelijk) speeltuinen, parken, volkstuinen en dergelijke via
de BGT willen uitleveren. Daar wordt al volop gehoor aan
gegeven. Bron houders nemen ook de sportterreinen mee.
Ook vanuit de Europese Commissie worden initiatieven
ondersteund. Zo heeft een aantal lidstaten een EU-toolbox
ontwikkeld als bijdrage aan een gemeenschappelijke basis
om samen te werken aan een EU-breed contact-tracerings
netwerk. In de toolbox worden thema's als vrijwilligheid,
veiligheid, toegankelijkheid en privacy benadrukt. Daarach
ter komen nog veel ethisch getinte vraagstukken weg.
Zo blijkt ook uit een initiatief datvanuitGeoSamen/Wijs met
Locatie al was opgestart en nu versneld beschikbaar is geko
men: op 17 april is de eerste versie van een Ethische Referentie
in Nederland in consultatie gegaan. In dit document wordt
een aantai handvatten voor ethisch handelen bij het toepas
sen van locatiedata uitgewerkt. Daarbij staan vragen centraal
als: 'Hoe zorgen we ervoor dat technologie die we ontwik
kelen ten dienste van de samenleving staat? Hoe respecteren
we gedeelde publieke waarden en het individu bij het
ontwikkelen van toepassingen die met locatiedata mogelijk
worden.'
Al metal heb ik nu een deel van de activiteiten aangestipt.
Er is nog veel meer. Geonovum slaagt erin van de nood een
deugd te maken en de partijen binnen de geo-sectorte
verbinden en tegelijkertijd de materie te verdiepen. Op die
manier kunnen we een waardevolle bijdrage leveren aan de
beheersing van het virus.
Marjan Bevelander
plaatsvervangend Programmamanager
Basisregistratie Ondergrond
Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
Marjan,Beveiander@min bzkni
