Ontbossing tegengaan met
FIG
Zonder bos geen leven. Bossen
zorgen voor schoon water, voedsel,
zuurstof, medicijnen en ze vormen
een thuis voor miljoenen
planten, dieren en mensen.
Toch verdwijnen ze in alarmerend
tempo. Ontbossing is zelfs één van
de grootste bedreigingen voor de
natuur. Voor het Wereld Natuur
Fonds (WWF) is het nog steeds een
enorme uitdaging om daartegen
te strijden. Maar stel dat we
kunnen voorspellen wanneer het
bos illegaal gekapt gaat worden?
Dan kunnen we op tijd ingrijpen.
Of ontbossing zelfs voorkomen.
32
Geo-Info I 2020-4
Door Marloes van Luijk
De cijfers liegen er niet om: ontbossing is een
groot en wereldwijd probleem. Sinds 1990 is
er 178 miljoen hectare bos verloren gegaan
(FAO, 2020). Dat heeft enorme gevolgen voor
meer dan 100.000 diersoorten zoals bosoli-
fanten, orang-oetans, jaguars en neushoorns.
Ook zorgt ontbossing voor ongeveer 10% van
de totale uitstoot van broeikasgas. Een groot
deel daarvan komt door illegale kap (FAO,
2018). Daarnaast kan ontbossing het patroon
van regenval behoorlijk in de war brengen,
wat voor meer droogte of juist overstromin
gen zorgt. Daar worden miljoenen mensen in
hun dagelijks leven direct door geraakt.
Waarschuwing
Ontbossing moeten we tegengaan, te begin
nen met wat er illegaal gekapt wordt. Daar
bestaan al verschillende technische program
ma's en modellen voor. Zo'n systeem geeft
een waarschuwing als het kappen van bomen
begint. Maar jammer genoeg is het dan
eigenlijk al te laat. Ook worden de bestaande
systemen gehinderd door bewolking en zijn
ze vaak niet vanaf het begin af aan samen met
alle stakeholders, zoals lokale overheden en
bevolking, ontwikkeld.
Ontbossing voorspellen
"We werken al met een aantal applicaties.
Maar een model dat kan voorspellen en een
vroege waarschuwing kan afgeven bestaat
eigenlijk nog niet", aldus Harris Simanjuntak,
Hoofd Subdirectie Controle Ruimtegebruik
van het Indonesische Ministerie van Ruimte
lijke Ordening. Daarom werkt WWF aan een
model dat illegale ontbossing kan voorspel
len vóórdat het bos tegen de vlakte gaat.
Dat doen we samen met overheden, lokale
bevolking en de private sector. Dit nieuwe
model heet een Early Warning System (EWS).
Het beslaat het gehele proces rondom
illegale houtkap, van ruwe data en voorspel
lingen tot het in actie komen en handhaven
van de wet."
Satellietbeelden en big data
Jorn Dallinga is projectleider EWS bij WWF
en licht toe hoe het systeem werkt. "De basis
wordt gevormd door te leren van radarsatel-
lietbeelden die ontbossing en achteruitgang
van bos in het verleden laten zien. We werken
daarbij met de nieuwste radartechnologie die
elke twaalf dagen verandering kan waar
nemen." Het systeem combineert dat met
andere datasets, zoals geografische 'big data'
die voorspellende aanwijzingen voor ontbos
sing geeft. "Bijvoorbeeld als er ergens een weg
wordt aangelegd, dan zou het kunnen dat dit
een toegangsroute wordt voor machines die
bomen gaan omzagen. Ook de overgang van
het droge naar het regenseizoen, grondsoor
ten of de mate van bebouwing heeft impact
op ontbossing. Deze 'data sourcing'-stap zorgt
voor de input voor het model", vertelt Jorn.
Risicokaarten
Uit de combinatie van satellietbeelden en
menselijke activiteit rolt een overzicht van
welke bosgebieden de komende zes maan
den verhoogd risico op ontbossing lopen.
Jorn: "Deze genoemde risicokaarten geven
aan welke voorspellingen prioriteit hebben,
zoals of de voorspelde ontbossing verwacht
legaal of illegaal is en wat de waarde is van
het betreffende bos (een hoge biodiversiteit
bijvoorbeeld). De risicokaarten met voor
spellingen worden momenteel maandelijks
ge-update."
In actie
"Dreigt er een stuk bos illegaal gekapt te wor
den? Dan komen onder andere politie, park
wachters en lokale gemeenschappen in actie.
Dit plaatselijke team onderzoekt de meldingen
in het veld en treedt op als dat nodig is. Om de
modellering en waarschuwingen goed met
elkaar te blijven verbinden, wordt de impact
van alle interventies continu gemonitord en
