Open data en open source software
zijn niet gin
Column
Software en data die iedereen vrij, open en kosteloos kan
gebruiken, zijn niet weg te denken uit het geo-informatie land
schap in Nederland. Denk aan de geo-basisregistraties BGT en
BRT, maar ook het AHN. Veel geo-innovaties zijn hierdoor moge
lijk gemaakt. Ons geo-onderwijs is er ook voor een belangrijk
deel op gestoeld. Maar soms lijkt de open beschikbaarheid van
data en software té vanzelfsprekend. Een goede reden om hier
een column aan te wijden.
In onze 3D Geoinformation-onderzoeksgroepin Delft is
het publiceren van onderzoeksresultaten als open source een
belangrijk principe. De software en data zijn daarmee kosteloos
beschikbaar, maarzeker niet zonder kosten tot stand gekomen.
Neem de L0D2 3D BAG-service die binnenkort door onze groep
beschikbaar zal worden gesteld.
Om een idee te geven: in deze L0D23D BAG-service zit
ruim 250.000,- aan ontwikkel kosten (alleen gebaseerd op
aantal ontwikkel uren). Deze zijn deels gefinancierd door de
Nederlandse Organi satie voor Wetenschappel ijk Onderzoek en
de EU in onderzoeksprojecten. En later zijn de algoritmes en
softwarecode verbeterd in samenwerkingen met partners zoals
RIVM, RWS en Kadaster. Het is voor ons vanzelfsprekend om de
3D BAG-service zonder kosten, maar ook vrij en open, beschik
baar te stellen. Maar zou dit meer worden gewaardeerd als we
de ontwikkelkosten eveneens zouden publiceren?
Dit vroegen wij ons afnaar aanleiding van de vragen
die we kregen toen we de L0D13D BAG-service beschikbaar
stelden, een voorloper van de L0D2 BAG-service. We zijn heel
blij dat onze software en data enthousiast worden gebruikt.
Maar sommige gebruikers leken het wel heel vanzelfsprekend
te vinden dat onze onderzoekers (gratis) beschikbaar zijn voor
substantiële ondersteuning in het gebruik van de data en code,
de actualisatie ervan en voor specifiek gewenste aanpassingen.
Als de (financiële) waarde van de data en de software beterzou
worden begrepen, zou het misschien minder vanzelfsprekend
zijn deze extra bijdragen van onderzoekers - en andere open
source ontwikkelaars - te verwachten. Daarnaast kunnen
gebruikers elkaar ook helpen, bijvoorbeeld via het Geo forum
van PDOK en OSGeo.nl [1].
De belangrijkste doelstelling van open source software en
open data is niet om het gratis beschikbaar te stellen, maar om
anderen de mogelijkheid te geven het vrij te kunnen gebruiken,
verspreiden, bestuderen, wijzigen en - vooral - verrijken en
verbeteren.
Het Engelse'free'dekt deze betekenis beter dan de Neder
landse vertaling'gratis) zoals Richard Stall man het principe van
Free en Open Source Software (FOSS) uitlegde: "Think free as in
free speech, not free beer" [2].
Een keuze voor open source is dus niet een keuze voor een
'gratis'product. Met open source kies je voor openheid, kwaliteit
en een community van ontwikkelaars die bereid is en er belang
bij heeft om code verder te ontwikkelen om zo samen innovaties
te realiseren. Dat is in het belang van de hele - in dit geval geo -
gemeenschap! Investeren in FOSS betekent ook dat iedereen van
eikaars en niet alleen van de eigen investeringen profiteert.
Recent had ik een andere ervaring die aanleiding gaf voor
dit artikel: de al jaren als open data beschikbare Basis Registratie
Topografie van het Kadaster. Ook de BRT wordt niet kosteloos
ingewonnen en bijgehouden (kosten jaarlijks ca. 13 miljoen).
Maar de data wordt wel breed gebruikt: de tegel service van
de BRT-achtergrondkaart op PDOK heeft jaarlijks bijvoorbeeld
miljarden tegel-hits.
Bij het Kadaster zijn we bezig met het definiëren van BRT.
Next. Deze zal zoveel mogelijk worden afgeleid van BAG/BGT Als
we dit nü zouden doen zonder extra informatie bij te houden die
in de huidige BRT zit én zonder bewerking van de nu beschikbare
BGT-data, betekent dit een versobering van de huidige BRT. Het
bepalen van de basisbehoeften aan BRT-gegevens is daarom
belangrijk, omdat alleen een brede behoefte het inwinnen en
bijhouden van extra gegevens rechtvaardigt. Gegevens die niet
zullen worden gemist, verdwijnen dan uit de BRT.Next. Maar de
reacties op een eerste voorzet van deze versoberde BRT zijn tot
nog toe zeer gering [3]. We kunnen onze vraag naar feedback in
deze verkennende fase zeker nog verbreden. Maar het roept wel
de vraag op of gebruikers actiever feedback zouden geven als de
beschikbaarheid van de BRT niet zo vanzelfsprekend zou zijn. Het
BRT-Gebruikersoverleg heeft dezelfde zorgen geuit en noemden
de BRT"zowel de meest gebruikte als de vaakst vergeten basis
registratie) omdat "de BRT over de jaren heen een'commodity'is
geworden."
Dit zijn ervaringen uit mijn directe omgeving. Maarikzie
soortgelijke eivaringen bij andere ontwikkelaars en dataproviders.
Het vrij beschikbaar zijn van software en data is een luxe waaraan
we in Nederland gewend aan lijken geraakt. Het is een belang
rijke pijler van ons goed-ontwikkelde geo-informatie infrastruc
tuur. Maarzeker niet gratis! Het is goed om de waarde hi ervan te
blijven beseffen zodat deze basis voor innovaties blijft bestaan.
Referenties
2020-6 Geo-lnfo
[1] geoforum.nl/c/datasets
[2] www.google.co m/url?q=https://en.wi kipedia.org/wiki/Gratis_versus_
I i bre%23 2 2 Free_beer 22 _vs_ 22free_speech 22 sti rctio n&sa= D&ust=i 60 52 8
8402121 ooo&usg=AOvVawoioWN -J76EVnzkTKKoC>?3Y
[3] kadaster.g ith ub.io/brt. rext gebr ui kersver kenn i rg/
Jantien Stoter
Hocgl&aar sDGeanformatim, TV Delft en tevens w&kzacm bijfadcster.
iesfc>t9@tadelftn}
