Maritieme risicokaart
OPEN
kaart
Wat wij ervan denken:
34
Geo-Info
2021-1
2021-1 I Geo-Info 35
Beste lezer,
Thematische kaarten zijn er te kust en te
keur; onze maatschappij is er inmiddels
fysiek en digitaal van vergeven. In deze
editie van Geo-Info nemen we de digitale
Riskmap 2021 van de gelijknamige organisa
tie met de 'Maritime Version' ter bespreking.
Over het algemeen zien en kijken we naar
kaarten met landthema's, maar deze keer
onderzoeken we de visualisatie van de
'risks' in de 'coastal areas' en bijbehorende
zeeën. De Riskmaps zijn al decennialang een
jaarlijks terugkerend fenomeen: internati
onaal georiënteerd en geëvolueerd vanuit
een enkele wereldkaart met verzamelde
'risks' tot goed onderbouwde enkelvoudige
thema's op verschillende kaarten.
Kwaliteit en visies met een diversiteit aan
achtergronden en eventuele 'dubbele'
agenda's van de makers zijn niet altijd even
duidelijk, maar de ontwikkelingen binnen
het thema geven op de kaart visueel toch
altijd een helder en herkenbaar beeld.
Vrijwel alle thema's worden op/met de
bekende Mercator-kaartprojectie afgebeeld,
zodat plaatsen, regio's en landen eenvoudig
te herkennen zijn. Keuzes op kartografische
bases laten helaas toch weleens te wensen
over. De Open Kaart-recensies geven daar
weer mooie voorbeelden van.
Begrijpelijk is dat de mondiale Covid-
19-kaarten op dit moment de meest
bekende Riskmaps zijn, met daarnaast
bijvoorbeeld klimaat-, armoede- en poli
tieke kaarten. Op internet vindt u naast deze
genoemde thema's nog vele andere 'Risks'
- waarvan een aantal binnen uw organisatie
zeker interessant en informatief kunnen zijn!
Peter Weenink, redacteur
Ad van der Meer
ad.van.der.meer@upcmail.nl
Goed om het eens over een kaart te hebben
met de zee als onderwerp. Een uitnodigend
exemplaar, deze maritieme risicokaart. Het
landgedeelte van de Aarde is niet-storend grijs
afgebeeld, met landsgrenzen en wat grote
meren in wit, en dat is ook genoeg. Zo komen
de kleuren en teksten van het onderwerp
duidelijk in beeld, niet gehinderd door achter
grondruis.
Maritiem risico blijkt niet alleen te bestaan uit
piraterij (wat ik eerst dacht), maar kan ook een
oorzaak vinden in conflicten tussen kuststaten
en terrorisme. Ook vijftien gevaarlijke haven
steden dragen aan dit risico bij, en elf locaties
waar veel verstekelingen opduiken. Op de
kaart zien we bekende gevarenzones als de
Oost-Afrikaanse kust voor Somalië, Libië en de
Straat van Hormuz. Maar er zijn ook minder
bekende wateren waar het niet erg pluis is:
bijvoorbeeld voor de kust van Bangladesh en
Venezuela, en een onverwachte strook matig
risico om grote delen van Latijns-Amerika.
Ook de risicokleur van de Zwarte Zee valt op,
maar die zal te maken hebben met de militaire
spanningen tussen Rusland, Oekraïne en
Georgië.
Inhoudelijk niet helemaal evenwichtig vind ik
dat voor de gebieden mét risico een strook-
breedte van 200 mijl is genomen, maar voor
de gebieden met zeer laag risico alleen een
strookje van 12 mijl. Dat trekt de aandacht
uiteraard naar met name de oranjerode
zeegebieden, maar toont de wereld onveiliger
dan hij in feite is.
In zijn totaliteit is de kaart een toonbeeld van
heldere kartografie. Het is ook interessant
om eens een keer een kaart te zien met de
territoriale grenzen in zee. Het enige wat ik
minder geslaagd vind, is dat de uitvergroting
van de Perzische/Arabische Golf midden in het
Aziatisch vasteland is geplaatst. Het levert een
rommelig beeld op, met die grenzen die aan
weerszijden van het detailkader doodlopen.
Dat had bijvoorbeeld beter onderaan gekund,
naast het detail voor de Golf van Guinea.
Harry Bronkhorst
Harry. Bronkhorst@kadaster.nl
Gelukkig heb ik er geen last van, maar kaarten
met in elkaar overlopende kleuren zijn voor
kleurenblinden mogelijk een probleem. Bij het
nauwkeuriger bekijken, vallen enkele zaken
op. De veilige gebieden worden maar met
een heel dun randje aangegeven, terwijl alle
andere kleuren een grotere rand meekrijgen.
Soms worden er hele gebieden ingekleurd,
zoals de Arabische Zee, de Golf van Guinee en
de wateren tussen de eilanden van Indonesië.
De breedte van de gekleurde randen lijkt,
naast de kleuring, ook de ernst van de proble-
men aan te geven. Het meest rode legenda
item 'extreme' komt op de kaart helemaal
niet voor, waarschijnlijk is deze kleur enkel
voor 'zeeslagen'. De overige subthema's die
aangeven waar de gevaarlijkste havens zijn en
waar je het meeste risico loopt om gekidnapt
te worden, voegen informatie toe en storen
verder niet.
Na een eerste blik blijkt toch dat de risico's op
de kaart veel te simpel worden weergegeven.
Zeker handig, dat kleurenpalet, maar in de
legenda valt te lezen dat de risico's heel divers
kunnen zijn: piraterij, grensconflicten, terro
risme, vluchtelingenproblemen, criminaliteit in
havens etc. Ik heb dan direct behoefte aan een
aparte kaart per deelthema. Waar zitten de
piraten? Waarom wordt Cuba wel als heel vei
lig gezien maar onze overzeese gebiedsdelen
minder? Misschien zal het geel aangegeven
'medium'-risico rond de Antillen met drugs
smokkel te maken hebben. Maar Cuba heeft
toch een grensprobleem met Guantanamo
Bay? Heel Rusland wordt als veilig beschouwd,
maar voor de kust van China geeft men een
ander signaal af. Door het samenvoegen van
deze risico's tot één thema zijn deze zaken niet
met zekerheid te verklaren.
Nog een kartografisch slordigheidje: het lijkt
wel of men links naast de zuidpunt van India
een vuiligheidje op de pdf heeft achterge
laten. Het zijn waarschijnlijk de Malediven
die in het bronbestand van de landmassa's
zijn opgenomen, maar waaromheen geen
gekleurde rand is getekend. Het blijkt maar
weer dat kaartmaken een echt vak is.
Tot slot nog een observatie: rond de meest
noordelijke en zuidelijke landen zijn de risico's
'very low'. Waarschijnlijk houden piraten enkel
van mooi weer?
Ronald Bokhove
ronaldbokhove@cs.com
Scheurbuik hebben we bedwongen, maar
varen over de wereldzeeën is nog niet van
gevaar ontbloot. Hoe dichter bij de evenaar
hoe groter de risico's. Kijk maar eens op de
kaart. Een oppervlaktegetrouwe projectie was
misschien beter geweest; dan waren de toch
altijd wat verstorende inzetkaartjes niet nodig.
Op gematigde breedten en in de poolstreek
geldt toch vooral 'kust veilig'. Blijft dat zo of
leiden noordelijke doorvaarten in de toekomst
tot nieuwe territoriale conflicten en risico's
voor de scheepvaart?
Met de kleuraanduiding van donkergroen
(heel laag risico) via geel naar donkerrood
(heel hoog risico) is niets mis. Anderen zeggen
dan dat het weinig verrassend is, maar kleuren
worden pas intuïtief als je ze heel vaak op
dezelfde manier gebruikt, zodat ze herkend
kunnen worden. De hoogste alarmfase zie je
alleen terug in de legenda. En ik maar denken
dat de wereld twee jaar geleden zijn adem
inhield toen de marine van Iran in de Straat
van Hormuz oog in oog stond met de zee
macht van de Verenigde Staten. Misschien is
het gevaar inmiddels geweken; de kaart geeft
de maritieme risico's in 2021 weer.
Heeft de breedte van de kleurenbaan langs de
kust nog betekenis? Je zou dan toch denken
dat je de gehele Oost- en Noordzee, misschien
ook de Atlantische Oceaan groen kunt inkleu
ren. Zoals de Hudsonbaai in Canada.
Opvallend is dat in de binnenzeeën het gevaar
overal eender is, langs welke kust je ook vaart:
kijk maar naar de Zwarte Zee (gemiddeld
risico) en de Kaspische Zee (laag risico). Waar
is de kwalificatie eigenlijk op gestoeld? Met
zes variabelen kan het nog een heel gereken
worden om tot een kleurwaarde te komen,
maar de lezer komt er niet achter. Ik neem de
proef toch maar niet op de som. Je hoort van
kapingen die jaren duren... Lijkt me geen
prettig vooruitzicht!
Referenties:
https://www.controlrisks.com/riskmap/maps
https://www.controlrisks.com/-/media/corporate/files/
riskmap-202i/riskmap202ia3maritimev2.pdf
