OlV-plugin voor QGIS maakt
het de brandweer gemakkelijk
Interview
Verschillende veillgheidsreg io's
hebben de handen ineengeslagen
en laten samen nieuwe
toepassingen ontwikkelen.
Dat gaat niet vanzelf: net als
bij gemeenten is elke regio
vrij om te beslissen op welke
manier ze hun taken het beste
kunnen uitvoeren. Dat zorgt voor
keuzevrijheid, met het risico op
versnippering. De samenwerking
tussen de brandweerregio's in
de ontwikkeling van de OlV-
plugin (Operationele Informatie
Voorziening) zorgt voor structuur
en eenheid, met de vrijheid er
zelf eigen elementen aan bij te
dragen. Een gesprek met Joachim
Tempelaars en Joost Deen over
dit project.
8
Geo-lnfo 2021-2
2021-2 Geo-lnfo
9
Door Erik Meerburg
De 'good old'bereikbaarheidskaart
Erik: 'Ik begrijp uit eerdere gesprekken dat er
nogal een uitgebreide historie aan dit project
vastzit. Om eerlijk te zijn verbaast me dat
een beetje. In de basis is het toch helemaal
niet ingewikkeld. Vroeger waren er ook al de
bereikbaarheidskaarten. Mappen met kaarten
die in de wagens meegenomen werden,
zodat op de plek van de brand de brandweer
wist wat ze te wachten stond. Tenminste... als
de kaarten actueel waren, en het object of
gebied waar je naartoe ging ook daadwerkelijk
in de bereikbaarheidskaartwas opgenomen.
Dus zou je denken dat dat nu toch veel sim
peler kan, als je al die objectinformatie in een
GIS-oplossing hebt?"
Actueel houden
Joachim: "Ja, zeker. Digitale bereikbaarheids-
kaarten vormden een tijd lang het tover
woord. En dat is in principe nog steeds zo,
al wordt er tegenwoordig over repressieve
objecten en bijbehorende repressieve
objectinformatie gesproken. Maar de grote
uitdaging is nog steeds: hoe houden we
deze objecten actueel, met een minimale
beheerlast? En ja, daar zijn we continu mee
bezig. Het gaat ook niet over een paar objec
ten. Maar laat ik wat over die start vertellen,
dan vallen die puzzelstukjes vanzelf op de
juiste plaats."
Aanbesteding
Joachim vertelt over de aanloop van het
traject. "Die was heel apart. Er stond een
aanbesteding voor de operationele syste
men op de rol, met als doel daar 25% op te
bezuinigen. Al snel kwamen we erachter dat
de hele doorloop tweeënhalf jaar zou duren.
Watzouden we dan in de tussentijd doen?
We gingen natuurlijk niet wachten, want we
zagen wat er allemaal aankwam aan digitaal
werk. Dat was het moment dat we een soort
tijdelijke tussenoplossing hebben opgezet,
gebruikmakend van QGIS en GeoServer."
Pilotproject
Joost vervolgt: "We hebben destijds wel een
voorlopig Programma van Eisen opgesteld,
met als doel een aanbesteding te starten.
Binnen de Veiligheidsregio Noord-Holland
Noord kregen we met precies eenzelfde
bezuinigingsstelling te maken. Als een soort
van vrijdagmiddagproject zijn we toen een
pilotproject gestart om het maken en beheren
van repressieve objectinformatie in QGIS te
realiseren. Natuurlijk toen allemaal nog op
QGIS 2.*
I Joachim Tempelaars is geo-beheerder
I van de Veiligheidsregio Brabant Zuid
oost en voorzitter van de IFVWerkgroep
OlV-applicaties.
Joost Deen is senior consultant bij
SafetyCT en de ontwikkelaar in dit
project. Eerder was hij ook via de
Veiligheidsregio Noord-Holland Noord
mede-aanstichter van dit project.
Joachim en Joost worden geïnterviewd
door Erik Meerburg, die dit een gewel
dige ontwikkeling vindt vanuitzijn rol
in de QGIS-gebruikersgroep. Buiten zijn
vrije tijd is hij actief bij B3Partners, de
Geo Academie en deTU Delft.
Joachim Tempelaars (links) en Joost Deen (rechts) (beeld: Erik Meerburg).
n
w
Rechtstreeks de juiste symbolen onder de juiste hoek in de kaart zetten, en uiteraard direct de database
in (bron: Erik Meerburg).
Draagvlak creëren
"We hadden natuurlijk ook te maken met
bestaande processen", vertelt Joachim. "De
mensen die de objecten intekenen waren
allemaal gewend aan CAD. Een deel daar
van zag wel de meerwaarde van GIS, maar
daarbuiten moesten nog wel wat mensen
overtuigd worden. Dat lukte eigenlijk pas toen
we niet alleen de invoerkant hadden georga
niseerd, maar ook een viewer hadden om de
informatie te tonen. Voor ons was de viewer
een soort bijvangst, maar om de organisatie te
overtuigen bleek het achteraf de hoofdvangst.
Het trok echt mensen over de streep, doordat
ze zagen wat er beschikbaar kwam. Zo werd ik
in de wandelgangen steeds vaker de 'maps
man'genoemd."
Informatiemodel
Joost: "Ook onder de motorkap hebben we
hard gesleuteld. Om objectinformatie tussen
de verschillende veiligheidsregio's te kunnen
uitwisselen was het noodzakelijk om een infor
matiemodel op te stellen. Binnen de vakgroep
Geo van het Instituut Fysieke Veiligheid (IFV) is
de verantwoordelijkheid voor dit informatie
model belegd. Onder het IMOOV(Informatie
model Openbare Orde en Veiligheid) hangt
nu ook hetlMROI (InformatieModel Repressief
Objectinformatie). Dat model vormt de basis
van de objectenregistratie. Je kunt dit ook niet
alleen doen, hiervoor heb je expertise uit alle
veiligheidsregio's nodig; hetmoet echt een
door betrokkenen gedragen model zijn."
Brandweer
Voor de brandweer is een actuele objecten
registratie bijzonder belangrijk, legt Joachim
uit. "Met up-to-date informatie kunnen zij zich
optimaal voorbereiden op een 'repressieve
inzet' en zo effectief en efficiënt mogelijk te
werk gaan. Daarbij moetje denken aan alles
wat voor de brandweer belangrijk is, maar
waar de BGT ophoudt: waarzitten ingangen,
afsluiters en dat soort zaken? Maar ook zaken
op het gebied van regelgeving en procedures:
waar moetje bijvoorbeeld rekening mee
houden als je een gevangenis binnengaat?"
Herziene versies
GIS is meestal plat en gebouwen bestaan
meestal uit meerdere bouwlagen. Ook daar
liepen Joachim en zijn team tegenaan. "Ook
daar hebben we iets voor moeten maken. En
denk bijvoorbeeld ook aan de situatie rond
evenementen, wanneer locaties er tijdelijk
anders uitzien. Al datsoortzaken hebben we
de afgelopen tijd opgepakt. En zaken waar
over we nog niet helemaal tevreden waren,
hebben we meegenomen in de bouwopgave
voor de migratie naar QGIS 3. Met succes!
Ondertussen zitten we op versie 3.3.2 van de
OlV-plugin." Net als bij QGIS zelf, krijgen de
versies de naam mee van de plaats waar de
ontwikkelingen grotendeels vormgegeven
zijn. "3.3.2 heet dus Eindhoven", vertelt Joachim
met een grote grijns.
Wat doet de plugin?
Erik: "We hebben het nu de hele tijd over de
plugin, maar wat doet-ie nou exact?" Joost:
"In de basis is het een tooi voor het plaatsen
van alle objecten die voor de brandweer van
belang zijn. Je kunt natuurlijk prima editen in
QGIS, maar vanuit de brandweer wil je direct
pictogrammen op de juiste plek zien, in de
juiste richting. Dat zijn dingen waar een CAD-
pakket normaal beter in is, maar dan verlies
je weer al je logica in de data. Met de plugin
brengen we een beetje CAD-functionaliteit in
QGIS: juist die dingen die nodig zijn om snel
en handig te editen zonder veelvuldig te hoe
ven klikken. De hele bibliotheek aan symbolen,
gekoppeld aan het informatiemodel, hebben
we in de plugin beschikbaar gemaakt. Zo kan
iedereen makkelijk de objectinformatie toe
voegen en bijwerken. Daarnaast is de invoer
zoveel mogelijk gestandaardiseerd en wordt
deze gevalideerd. Hi erdoor wordt wil dg roei in
de data voorkomen."
Co-creatie
Toekomstwensen zijn er volgens Joachim
nog genoeg. "Ik zou het mooi vinden als er
nog meer veiligheidsregio's aansluiten, en de
plugin ook gaan gebruiken. Samen kom je
verder. En ze kunnen gebruikmaken van alles
wat er al is. Het leuke is natuurlijk het open-
source-model hiervan: wij hebben de plugin
op Github staan, daar kan je gewoon bij. Maar
beterzouhetnogzijnalsveiligheidsregio'sdie
aanhaken maar nog wat missen, dat ook laten
ontwikkelen. Zo maken we het product samen
steeds beter."
Joost: "Ik zou het mooi vinden als we de
standaardisering nog wat verder kunnen
brengen. Nog niet alle objecten zijn landelijk
gelijkgetrokken. Dat mag nog best een stapje
verder. Verder vind ik het mooi om te zien hoe
zo'n vrijdagmiddag project is uitgegroeid tot
een breed gebruikt product en ben ik blij dat
ik va nu it SafetyCT nog steeds betrokken ben
bij de ontwikkeling."
De OlV-plugin wordt ondertussen
breed gebruikt: de veiligheidsregio's
Noord-Holland Noord,Zaanstreek-
Waterland, Kennemerland, Friesland,
Noord- en Oost-Gelderland, Midden- en
West-Brabant, Brabant-Zuidoost, Zuid-
Limburg en de Gezamenlijke Brandweer
Rotterdam (bedrijfsbrandweer binnen
de Rotterdamse haven) trekken hier nu
samen in op. De ontwikkelingen worden
gedeeld: bijdragen aan het model
komen in de standaarden terecht,
bijdragen aan de software in Github.
Erik Meerburg is Customer
Success Manager bij
ByPartners. Hij is bereikbaar via
erikmeerburg@b3partners. nl
