Vnsys Ciautodesk Bentley
2' Microsoft "gawKEn
GE Digital
42 I Geo-Info I 2021-3
2021-3 1 Geo-Info
43
visualisatie in een 3D-model helpt wel om de
analyses te interpreteren. Dus: een Digital Twin
draait om een 'probleem', tegenwoordig: een
uitdaging.
Meer dan 3D-GIS of -CAD?
Laten we toch nog even redeneren vanuit het
verwarrende '3D Digital Twin' begrip. Want het
is wel verbluffend wat er de afgelopen jaren
bereikt is op het gebied van 3D. Landsdek-
kende 3D-data van de bebouwde omgeving: Figuur 3: RhDHV Whitepaper watersector.
3D-BAG in combinatie met Omgevingsserver
van SpotInfo, Geodan Maps, Cyclomedia,
lokale initiatieven van Future Insight, grote
gemeentes, TotaalDriedimensionaal. Zonder
enige twijfel zien we dat onze geo-branche
een nieuwe stap zet, na GBKN, BGT en BAG.
Als er geen publieke of commerciële data
beschikbaar zijn, zijn er een aantal voortref
felijke bedrijven die hoge resolutie 3D-data
kunnen inwinnen. Maar waar vormt deze data
een onderdeel van een digitale tweeling?
Zoals gezegd moeten we dan kijken naar
voorbeelden waar de 3D-modellen gebruikt
worden voor analyse en simulatie ten behoeve
van een bepaald onderzoek. In het kader van
een zakelijke efficiëntie of het oplossen van
een wetenschappelijk of maatschappelijk
vraagstuk, klein of groot. Bij Ruimteschepper is
daar een aantal sessies aan gewijd. Versterking
van de Lekdijk, verkeersveiligheid, stadsont
wikkeling, crowd management, fietsroutering.
En nog eens op het 'geoanno203o' lojaars-
evenement, waarover meer in dit nummer. En
uitgebreid bij Geonovum op het Digital Twin
evenement van 20 april 2021.
Je kunt je ook afvragen: wat kun je nu met
een digitale tweeling meer dan met GIS, dat
we de afgelopen jaren tot grote hoogte heb
ben gebracht? Of dan met CAD? Hoe meer
we met 'Digital Twin' in feite het 3D-model
bedoelen, hoe kleiner dat verschil inderdaad
wordt. Maar een Digital Twin gaat dus niet
om het model zelf, niet om de registratie,
maar om welke uitspraken je ermee kan
doen. Het gaat niet om de registratie van
exotische attributen maar om een samenstel
van data, waarnemingen en analysemo
gelijkheden. De digitale tweeling 'leeft' als
het ware, en we kunnen het leven diverse
Figuur 4: geonovumdoelen.
vormen uit laten proberen. Met als doel op
de beste manier te overleven.
Een paar nationale initiatieven
Er zijn twee belangrijke nationale initiatieven
om in de gaten te houden als je van Digital
Twins houdt: Het project 'Digitale Tweeling voor
de Fysieke Leefomgeving' en de 'National Digital
Twin' van het 'Centre for Digital Built Britain'
(CDBB). Laten we beginnen met wat dichtbij
ligt. Voor de DTFL heeft Geonovum een inves-
teringsvoorstel gestart dat de komende jaren
met 'fieldlabs' vorm moet krijgen. Waar draait
het bij de DTFL om? Niet in eerste instantie om
3D-data, maar om energietransitie, klimaataan
passing, vervanging kritieke delen infrastruc
tuur, stikstofuitstoot en luchtkwaliteit. Daarom
moet er een infrastructuur van digitale
tweelingen komen.
Figuur 2: 2. founding-members Digital Twin consortium.
Bij het CDBB is ook aandacht voor een
infrastructuur van Digital Twins - een 'system
of systems'. Daar wordt de NDT gemotiveerd
met zaken als 'better outcomes for the taxpayers,
higher-performing infrastructure. Increased natio
nal productivity, benefiting the whole construc
tion value chain, less disruption and waste - a
key enabler of the circular economy in the built
environment". Persoonlijk vind ik dat mager
afsteken tegen de problemen van onze tijd -
maar vooruit. De doelen zijn gedefinieerd.
Het CDBB heeft overigens in samenwerking
met het Institue of Engineering and Tech
nology en het bedrijf Atkins een interessant
document geproduceerd dat heet 'Digital
Twins for the built environment'. Dat is een
uiterst informatief document dat het volgende
onderwerp inleidt.
Implementeren van een digitale
tweeling
Een digitale tweeling komt niet uit de lucht
vallen, sterker nog, een Digital Twin is in veel
gevallen met de huidige stand van ontwikke
ling van het eigen bedrijf of de technologie
niet mogelijk. Ja van de sproei-installatie in
je tuin kun je binnen een dag een tweeling
maken, maar van bijvoorbeeld een organisme
CAPTURE
PREDICT
DESCRIBE
r DECIDE
CHANCE
PRESCRIBE
Understanding.Iir .'ivur.i i d
tPinpng [he ftipiul wqi id
KrimaaladapEatie
Landbouw-
transitie
Energie-
tnn&Hlt
Vervanging
Infrastructuur
Woningbouw
Physical Asset
Figuur 5: DDBB maturity.
of een hele fabriek - of nog een paar stapjes
groter, van een stad of land - zul je daar jaren
mee bezig zijn. En dan dek je alleen nog maar
een bepaald aantal aspecten af. De reden: er
moet erg veel gebeuren voordat je doel is
bereikt. De data moet goed en up-to-date zijn
- zonder goede data is het project nutteloos.
Dan moeten allerlei databronnen op elkaar
worden aangesloten: dat vereist standaarden,
samenwerking; soms moet er zelfs worden
gereorganiseerd om doelen en data te
bundelen. Wellicht moet een nieuwe data- en
IT-architectuur worden bedacht. Sensors
moeten gekocht en aangesloten worden.
Het document van IET-Atkins wijst op een
aantal mogelijke stappen op weg naar een
Digital Twin. Ze onderkennen er zes. De eerste
stap is het inmeten van de 'reality': in de
meeste gevallen wel het 3D-model. De tus
senstappen leiden dan naar stap vier waarin
het model met allerlei sensors verbonden is
met de werkelijkheid. Het aardige is dat, vooral
voor fysieke Digital Twins, deze stappen een
haalbare weg naar de 'Digital Twin maturity'
betekenen.
Met welke software?
Tenslotte - maar last but not least - is er de
technologie die moet kunnen bundelen,
interpreteren, AI-en, simuleren, visualiseren. En
daar zit nog wel wat venijn in de staart. Een
digitale tweeling die een proces schematisch
ondersteunt - absoluut een valide use case bij
bijvoorbeeld waterleidingbedrijven - heeft
niet per se een 3D-model nodig. Maar in
onze geo-wereld zullen we dat wel willen, we
zijn tenslotte de jongens van de plaatjes. En
ondanks mooie producten en flinke vorderin
gen van de afgelopen jaren, zijn we met onze
huidige 3D-geo-tools nog niet op het niveau
van de Digital Twin aangeland. Ze kunnen het
één wel maar het ander niet. Tygron kan snel
analyseren, Imagem heeft prachtige 3D-tools
Figuur 6: RS KK Amersfoort.
en dashboards, Esri kan 3D-analyses doen,
Bentley is goed in operationele waternetten,
Tekla berekent staalconstructies. Maar one
stop shopping zal voor de Digital Twin nog niet
lukken.
Het implementeren van een digitale twee
ling is een delicate mix van wat je wilt aan
resultaten, de analyses, de data die je hebt
en de toolset die je acceptabel vindt om te
gebruiken. Zelfbouw van een AI-omgeving is
een mogelijkheid, maar je moet je afvragen of
je dat wilt en of je bereid bent om ervoor te
betalen.
We gaan nog een lange weg.
Gezellig toch?
Over de auteur
Freek Boersma is business consultant
bij GeoBIMexperts,
frederik.boersma@geobimexperts.nl
Noot van de redactie:
In aanloop naar het Geo-Info themanummer Digital Twins, dat
later dit jaar verschijnt, hebben we GeoBIMExperts gevraagd
een artikel op te stellen waarin we alvast een beeld krijgen van
het begrip Digital Twin. Daarin is de auteur alleszins geslaagd.
Meer informatie:
Innovatieve Digital Twin Gemeente Groningen.
Bron: https://www.youtube.com/watch?v=E9Poqngtyvg
Artikel SmartCitiesWorld. Bron: https://www.smartcitiesworld.
net/news/news/digital-twins-predicted-to-bring-major-cost-
savings-for-urban-planners-6677
Afbeelding 1: Geonovum digitale tweeling fysieke
leefomgeving (DFTL). Uit: Investeringsvoorstel Geon
ovum DTFL versie 0.86. Bron: https://docs.google.com/
viewer?url=https%3A%2F%2Fwww.geonovum.nl%2Fuploads
%2Fdocuments%2F202i040i%2520investenngsvoorstel%2520
DRFL%2520versie%25200.86.pdf&pdf=true
Afbeelding 2: Founding members Digital Twin Consortium.
Bron: https://www.digitaltwinconsortium.org/cgi-bin/dtc-
membersearch.cgi
Afbeelding 3: The definition of Digital Twins, Royal Haskoning
DHV, Digital Twins in the wastewater sector. Bron: https//
global.royalhaskoningdhv.com/digital/blogs-and-news/publi-
cations/digital-twins-for-wastewater-infrastructure
Afbeelding 4: Maatschappelijke opgaven, uit: Geonovum,
Samenvatting Investeringsvoorstel Nationale Digitale Twee
ling Infrastructuur. Bron: https://www.geonovum.nl/uploads/
documents/Samenvatting%20Investeringsvoorstel%20Natio-
nale%20Digitale%20Tweeling%20Infrastructuur.pdf
Afbeelding 5a en 5b: Stadia in de ontwikkeling van een
Digital Twin. Uit: "Digital Twins for the built environment" van
IET-Atkins. Bron: https://www.theiet.org/media/4719/digital-
twins-for-the-built-environment.pdf
Afbeelding 6: Opname uit presentatie van Ruimteschepper
kenniskring 18 februari 2021 'Digital Twin van Amersfoort', Huug
Meijer gemeente Amersfoort, voorbeeld van geluidsbelasting
berekend met Tygron
Afbeelding 7: auteur Frederik H. Boersma
