DEGE®GRAAF
We geven kwetsbare
bewoners een zachte
landing'
DEGE«GRAAF
'Gebiedsontwikkeling
vindt niet alleen plaats
de tekentafel'
aan
"Het lijkt mij zo mooi om iemand
over een tijdje een sleutel te
kunnen overhandigen die een
nieuwe start mag maken", zegt
Iris Sophie (25). Ze is projectleider
bijzondere woonconcepten bij
de Utrechtse woningcorporatie
Mitros. Deze projecten zijn erop
gericht om kwetsbare bewoners
een zachte landing te geven in
de maatschappij, met fijne buren
die naar ze omkijken. "Sommigen
hebben nog nooit een eigen huis
gehad en dat maakt het extra
bijzonder"
In goede banen
Geo-Info I 2021-3
"Een buurt bezit veel waardevolle lokale kennis. Die kennis kan worden
ingezet om de leefomgeving te verbeteren." Met dat credo vliegt Marijke
(27) haar werk aan bij Kickstad, een bureau dat projectorganisaties
begeleidt en adviseert bij gebiedsontwikkeling.
2021-3 1 Geo-Info
13
Door Ramon Holle
Woningcorporaties zijn in eerste instantie
verantwoordelijk voor het huisvesten van de
bewoners met de laagste inkomens. Door de
extramuralisering zijn daar de laatste jaren
meer doelgroepen bijgekomen. Veel Neder
landers die voorheen in een maatschappelijke
instelling verbleven, gaan nu 'gewoon' in de
wijk wonen en krijgen daar passende zorg.
Maar soms vereenzamen deze mensen of heb
ben ze geen aanspraak met buren.
Een goede buur
Iris Sophie richt zich op gemengde woon
projecten. "Een derde van de bewoners van
zo'n complex bestaat uit kwetsbare bewo
ners, zoals voormalige dak- of thuislozen of
statushouders", legt ze uit. "Het andere deel
bestaat uit reguliere huurders van Mitros die
gemotiveerd zijn om een goede buur te zijn.
Ze maken een praatje in de gang, helpen waar
nodig en organiseren leuke activiteiten."
Haar tijd verdeelt Iris Sophie over projecten
die al bestaan en projecten die nog worden
opgezet. De praktijkervaring die ze haalt uit
de bestaande woonconcepten neemt ze mee
naar de nieuwe projecten. Ze stuurt werk
groepen aan die zich bezighouden met onder
andere beheer, verhuur en communicatie. Het
is haar taak om te zorgen dat alles, van begin
tot eind, in goede banen wordt geleid.
Ze werkt samen met verschillende zorgpar-
tijen. "Zij weten precies welke kwetsbare
bewoners er kunnen wonen", zegt Iris Sophie.
"Niet iedereen kan het aan, of wil het." De
zorg partij krijgt vaak een ruimte in het
gebouw, zodat de begeleiding dichtbij is.
Daarnaast is er een allround beheerder van
Mitros aanwezig, een nieuwe functie die bij
Mitros voor deze projecten wordt ingezet.
Hij of zij kent de bewoners goed en is het
eerste aanspreekpunt voor alles wat er speelt.
Hierdoor wordt er een goede band opge
bouwd en weten bewoners altijd bij wie ze
terechtkunnen.
Meer gemengd wonen
Er komen nog veel gemengde woonprojecten
bij. Vanuit de gemeente is er namelijk een
taakstelling opgesteld, waarin staat hoeveel
kwetsbare mensen de woningcorporaties per
jaar moeten huisvesten. Dat aantal neemt de
komende jaren alleen maar toe. Dat bete
kent: bouwen. Op dit moment is Iris Sophie
druk met een nieuw project waarvoor ze
verkennende gesprekken met zorgpartijen
voert. "Het mooiste van mijn werk is dat we
kwetsbare bewoners niet tien hoog in een flat
plaatsen waar niemand naar ze omkijkt", zegt
Iris Sophie. "De kans dat iemand terugvalt is
dan groter."
Iris Sophie voltooide de bachelor sociologie
aan de Universiteit Utrecht, gevolgd door een
master sociale geografie aan dezelfde universiteit.
Voor haar afstudeerstage ging ze aan de slag
bij woningcorporatie Portaal. Daar deed ze
onderzoek naar gemengd wonen en nam ze
twee projecten grondig onder de loep. Hier vond
ze haar passie voor bijzondere woonconcepten
en direct daarna ging ze aan de slag bij Mitros.
Door Kevin van Huët
Die projectorganisaties kunnen allerlei partijen
zijn, van gemeenten tot projectontwikkelaars.
Zij roepen de hulp in van Kickstad als verbin
dende schakel tussen henzelf en de omge
ving. Het doel? Ervoor zorgen dat ontwik
kelprojecten niet alleen worden vormgegeven
door de opdrachtgever zelf, maar dat ook de
omgeving - zoals bewoners en ondernemers
- wordt meegenomen in de besluitvorming.
Koffie in het buurtcafé
In de praktijk houdt dat in dat Marijke, die zich
bij Kickstad vooral profileert als participatie
adviseur, de straat op gaat om het gesprek aan
te gaan met buurtbewoners en ondernemers.
Een nieuwe opdracht begint achter het
beeldscherm. "Ik duik in de beleidsdocu
menten en ik lees me in over het betreffende
projectgebied", vertelt ze. Momenteel heeft
ze er twee onder haar hoede: de ontwikke
ling van het Hembrugterrein in Zaandam en
Ontwikkelzone Zuidwest in Haarlem. Na het
eerste bureauwerk trekt ze de wijk in. Ze voert
gesprekken, drinkt een kop koffie in een lokaal
café om te achterhalen wat er speelt in de
buurt, of neemt zogenoemde stakeholder-
interviews af. "Dat vind ik eigenlijk het leukste
deel van het werk, want dan leer je een buurt
pas echt kennen en bouw je een band op met
de mensen die er wonen of werken."
Het betrekken van de omgeving bij gebieds
ontwikkeling omvat meer dan alleen het
voeren van gesprekken. Zo hield Kickstad
voor een eerder project (de transformatie
van het stationsgebied in Leiden) een online
participatieplatform bij. Via dit kanaal werden
geïnteresseerden aan de hand van een tijdlijn
en video's meegenomen in de ontwikkeling
van het stationsgebied. Ook werden enquêtes
ingezet om mensen op een laagdrempelige
manier te laten participeren, zonder dat zij
daarvoor fysiek bij een informatiebijeenkomst
aanwezig hoefden te zijn.
Naast het uitvoeren van veldwerk vervult
Marijke soms ook een faciliterende rol. "Regel
matig organiseer ik participatiebijeenkomsten
voor bewoners, hoewel die afgelopen jaar
voornamelijk online hebben plaatsgevonden",
zegt ze. "Dan stel ik een draaiboek op, zorg ik
dat sprekers worden gebrieft en zie ik erop
toe dat de techniek goed werkt. En soms
modereer ik een sessie."
Wijkexperts
Dat de omgeving een stem krijgt bij nieuwe
ontwikkelplannen betekent niet automatisch
dat alle ideeën vanuit de wijk worden overge
nomen. "Het is belangrijk om je rol kenbaar te
maken aan de betrokkenen en hun belangen
in kaart te brengen", zegt Marijke. "Het is
onmogelijk om alle input mee te nemen in
de uitvoering van de plannen. Dat is ook niet
erg, zolang helder wordt toegelicht waarom
bepaalde afwegingen zijn gemaakt. Uiteinde
lijk is transparante communicatie en verwach-
tingsmanagement de sleutel." De informatie
die het contact met de buurt oplevert, wordt
teruggekoppeld in een participatieverslag.
Daarin wordt ook een advies gegeven aan de
opdrachtgever, gebaseerd op de gesprekken
en bijeenkomsten.
Volgens Marijke is het van groot belang dat
de omgeving wordt betrokken bij gebieds
ontwikkeling. "Het zou niet zo moeten zijn dat
alleen professionals als stedenbouwkundigen
of architecten bepalen hoe een bepaalde
buurt wordt ingericht. Gebiedsontwikkeling
vindt niet alleen plaats aan de tekentafel",
zegt Marijke. Daarvoor is de hulp nodig van
degenen die wonen en werken in de buurt.
"Zij zijn de experts in de wijk", stelt ze. "Het is
belangrijk om oog te houden voor hoe een
buurt functioneert, welke sociale structuren
er zijn en welke lokale kennis je kunt benutten
om een buurt te verbeteren."
Marijke rondde de bachelor technische planolo
gie af aan de Rijksuniversiteit Groningen. Daarna
gaf ze een vervolg aan haar studieloopbaan
met de master metropolitan analysis, design and
engineering, een interdisciplinair programma van
de Wageningen University Research en de TU
Delft, in samenwerking met het AMS Institute. Na
ruim een jaar als omgevingsadviseur te hebben
gewerkt bij Witteveen+Bos, ging ze in december
2020 aan de slag als participatieadviseur bij
Kickstad.
