- 11 - (zie beneden) in verschillende punten in rekening. De door hem in 1909 berekende afmetingen, halve lange as a 6 378.388 m, de af- platting c 1:297»0 sn de daaruit berekende körte as, b 6 356*912 m, zijn op het Congres van de "Union geodesique et gdo- physique internationale" te Madrid in 19 24 aangenomen als inter nationale ellipsoide en voor het gebruik in de geodesie aanbevolen. Op aantekening 13 zijn de elementen van enige ellipsoiden samengebracht met de naam van de ontwerper, het jaar van publicatie en de namen van enige landen, waar die ellipsoiden als grondslag voor de kaartering gebruikt worden. Men ziet, dat de onderlinge verschillen klein zijn, dat de afplatting zeer gering is, dat de vorm van de aarde slechts weinig van die van een bol versohilt. Bij een globe met een middellijn van de evenaar van 1 m zou het verschil tussen deze en die van het meridiaanvlak slechts drie en een derde mm bedragen. Het geoidevlak vertoont ten opzichte van het theoretisch aan genomen ellipsoidevlak afwijkingen. Deze afwijkingen noemt men sohietloodafwi.jkingenHet begrip schietloodafwijking (7) kunnen wij formuleren als 5 het niet samenvallen van de richting van de versnelling van de zwaartekracht, de verticaal, en van de normaal (6) op de sferoide in een punt van het aardoppervlak. De hoek tus sen de nofmaal en de verticaal, welke zelden boven 15 seconden komt, is dus tevens de hoek tussen het sferoide- en het geoide vlak in dat punt. 1.2. Bijzondere punten en lijnen op het aardoppervlak De aarde draait in 24 uren om haar as. De punten waar deze denkbeeidige lijn het aardoppervlak snijdt, noemt men de geogra- fische polen. De noordpool is dat punt, dat aan dezelfde zijde van het middelpunt van de aarde gelegen is als de noordpool van het heelal, het onbeweegelijke punt, waar omheen, volgens de bewoners van het oostelijk deel van het Middellandse Zee—gebied in de Oudheid, als een samenhangend geheel de andere sterren draaien. De plaats van dat punt wordt ten naaste bij aangegeven door de ster OC ursae minoris, een van de drie heldere sterren van het sterre- beeld de Kleine Beer, en poolster genoemd, zie plaat 1, fig. a en b.

Digitale Tijdschriftenarchief Stichting De Hollandse Cirkel en Geo Informatie Nederland

Kaartbulletin | 1962 | | pagina 11