- 19 -
hoogtecijfer van de punten, waarvan de ligging in horizontale zin
bekend is. Bij voldoend aantal hoogtecijfers kan men door het
trekken van hoogtelijnen de projectie van de vormen van de aard-
korst weergeveno
1.5.4. Planchet, vizierlineaal, tachymeter.
De detailmeting (wij hebten hierbij alleen de topografische
kaart op het 00g) geschieht tegenwoordig op een geheel andere wijze
dan in de 19e eeuw en het begin van deze eeuw. De voornaamste
instrumenten waren toen het planchet met vizierlineaal, b.v. in
Noord-Duitslands (Messtisch und Kippregel, Messtischblätter)
Oostenrijk, Zwitserlandf en de tachymeter. een soort theodoliet,
in Zuid-Duitsland. Beide, vizierlineaal en theodoliet zijn zo in-
gericht dat men in de standplaats van het instrument niet alleen
de richting kan bepalen, maar 00k de afstand tot en met het hoog-
teverschil met dit laatste punt. Bij de vizierlineaal en de tachy
meter bevat namelijk het diafragma van de kijker, behalve de ge-
wone kruisdraden, twee extra-draden, evenwijdig aan en op gelijke
afstand van de horizontale hoofddraad, een boven, een beneden. De
afstand tussen de twee extra-draden (bij de moderne instrumenten
extra-lijnen) is gewoonlijk zodanig, dat bij horizontale stand van
de kijker een op de meetbaak afgelezen afstand tussen drie draden
met 100 vermenigvuldigd moet worden om de wäre afstand tussen de
standplaats van het instrument en het aan te meten punt te verkrij-
gen. Bij niet horizontale kijkerstand moet de aflezing vermenigvul
digd worden met 100 coscc(oc is de hellingshoek van de kijker).
De berekening van de afstand en 00k de bepaling van het
hoogteverschil worden vergemakkelijkt door het gebruik van zoge-
naamde tachymetertafels. Nieuwe instrumenten zijn voorzien van het
Hammer-Penne1 of een dergelijk diagram, waardoor een directe af-
standbepalmg en 00k de bepaling van het hoogteverschil mogelijk
is. Men noemt ze zelfreducerende dradenafstandmeters
I .5»5. Fotogrammetrie
Deze tachymeter-methode is, tenminste in een groot deel van
Europa en in landen waar voor het eerst een topografische opmeting