- 10 -
van de Rijkswaterstaat in twee maal elf registers, ingedeeld naar pro-
vincies en gemeenten en getiteld "Hoogte van verkenmerken volgens H.A.P.,
gevonden bij de nauwkeurigheidswaterpassingen, de waterpassingen van de
Algemene Dienst van de Rijkswaterstaat en de waterpassingen van andere
organisaties". De zesde uitgave van deze registers verscheen in 1952 en
is verkrijgbaar bij het Staatsdrukkerij- en Uitgeversbedrijf in Den
Haag (9).
II. 2. 4. Een derde primaire waterpassing heeft plaats gehad in
plaat 2 1950-59. Het net (zie plaat 2, volgende blz.) bestaat uit zevenentwintig
kringen, waarvan de knooppunten samenvallen met ondergrondse merken. Het
heeft een totale lengte van 4400 km, en is aangevuld met waterpassingen
van de tweede orde, over een afstand van ongeveer 48OO km. Een vijftal
nieuwe ondergrondse merken zijn aangebracht: betonnen funderingspalen
die tot in het diluviale zand zijn geperst. Het sluitstuk van de derde
primaire waterpassing was een hydrostatische waterpassing volgens het
principe van de communicerende vaten (zo geheten fiesjes-waterpassen)
over het Vlie, het ongeveer 6700 m brede zeegat tussen Vlieland en
Terschelling. Zij maakt deel uit van de "Waddenkring", die bestaat uit
254 km primaire waterpassing, plus vier hydrostatische overgangen: Den
Helder-Texel (3000 m), Texel-Vlieland (3000 m), Vlieland-Terschelling
(6700 m), Terschelling—Ameland (2800 m), alsmede een waterpassing over
het zgn. wantij van Ameland naar de Priese kust 11000 m).
Daarna heeft men deze hydrostatische waterpassing voortgezet over
Ameland—Engelsmanplaat-Schiermonnikoog —Simonszand. De verbindingen
Simonszand—Rottumerplaat en Rottumerplaat—Rottumeroog ontbreken omdat
de tussengelegen zeegaten van uit het wad niet bereikbaar zijn wegens
de diepgang van het kabelschip, terwijl de toegang van uit de Hoordzee
niet verantwoord is wegens het nog steeds niet geruimd zijn van de
mijnenvelden uit de tweede wereldoorlog. Wel heeft men in 1960 een hydro
statische waterpassing uitgevoerd tussen Rottumeroog en het Duitse
Borkum, over de Westereems (5j4 km). Verder zijn in de derde nauwkeurig-
heidswaterpassing nog hydrostatische waterpassingen uitgevoerd over het
Haringvliet (een van 700 en een van 1300 m in de jaren 1960-63), de
Keeten, tussen Tholen en Duiveland, en de Ooster-Schelde, tussen Tholen
en Zuid-Beveland.
Vier mareografen (registrerende peilschalen, of "peilschrijvers" zoals
men ze noemt bij de Hydrografische Afdeling van de Directie Waterhuis-
