het ijs, wil ik er toch mijn verbazing over uit spreken, hoe het
mogelijk- is, dat de zeer ou'de kaarten zo nauwkeurig met de moderne
seismische metingen overeenstemmen.
De kaart laat ons zien, dat daar toen reizigers, bij wie bekwame
opnemerswaren, zijn geweest. Of wij ooit in Staat .zullen zijn om
alle inlichtingen, die zij meebrachten en vastlegden volledig te
benutten is'een vraag, die wij in de toekomst zullen trachten te'
beantwoorden.
Het is niet noodzakelijkdat de mensen, die de kaart tekenden,
ook de beschrijving er op aanbrachten. Ge'en enkele van dit soort
kaarten werd door bbn verkenner samengesteldwaarschijnlijk zelfs
niet door een groep verkenners in hetzelfde tijdvak,
Deze kaarten moeten we zien als een verzamelinggegevensdie door
vele generaties van onderzoekers bijeengebracht werd. Höevee,l van
deze gegevens op traditie en herinnering berusten, hoeveel op wer-
kelijk gemaakte aantekeningen en exacte metingen zijn gebaseerd,
kan niet volledig beoordeeld worden. Hoe dan ook, het grootste
-gedeelte van de- kustlijn is door mensen getekend, die werkelijk
met de hen ter beschikking staande Instrumenten metingen gemaakt.
hadden. Dit schijnt met de meeste van deze oude kaarten bepaald
.het geval te zijn.
Een andere zeerinteressante kaart, die aanleiding was voor ver-
schillende discussies, werd door de Turkse zeevaarder Piri Reis
in 1513 uitgegeven. Hij stelde oorspronkelijk een kaart van de
hele toen bekende wereld samen,- maar slechts gedeelten van zijn
werk zijn heden bekend. De kaart van de oostkust van Zuid-Amerika
toont boven de Amazone-monding nög een monding. Wanneer de twee
riviermonden op elkaar geplaatstworden komt de hele oostelijke
kustlijn met de best beschikbare kaart van de Hydrografische
Dienst der Marine met een verrassende nauwkeurigheid overeen.
Deze kaart str'ekt zieh uit over geheel Noord-Amerika en rondom-
Alaska. De West-Indische eilanden zijn aangegeven en IJsland en-
Groenland zijn er niet ver vahdaan getekend. Blijkbaar zijn; de
eilanden niet volgens de geografische lengten en breedten in
kaart gebracht. Maar iedereen, die op een nauwkeurige koers zeil-
de en dan "land in zieht" kreeg van een bepaald eiland, kon het
nauwkeurige gedeelte van de kaart gebruiken voor be.loodsing.en
navigatie.
Deze kaart van Piri Reis was de eerste kaart, die de heer Mal.lery
me li'et zien. Samen met een vriend, die bij de Hydrograf ische
Dienst werkte, vergeleek hij de verschillende kustgedeelten op de
oude en de nieUwe kaarten. Zij gebruikten hie.r de beste gegevens
voor, waarover de Hydrografische Dienst beschikte. Het ligt voor
de hand, dat wie dan ook de kustlijn voor deze kaart verk.ende,
deze persoon er geweest moet zijn. Dit was niet- door een toeval-
lige reiziger gedaan, die wanneer hij reisde, ruwe schetsjes met
pen en inkt maakte.
Het verhaal van Piri Reis was, dat hij inlichtingen gebruikte uit
de bibliothe'k'en van Alexändrie en van een Spaanse stuurman, die
door Turkse zeerovers gevangen genomen was en die met Christopher
Columbus op reis was geweest. Is deze kaart betrouwbaar en in
welke mate? Ik heb bbn of tw-ee kri.tieken gelezen, die lieten uit-
komen, dat de kaart een vervalsing was, maar het volgende lijkt me
meer waar: Öngeveer tweehonderd jaar geleden was er toch geen
enkele reden om een vervalsing te maken. Er zijn genoeg bewijzen,
6 - 5a
