VOOR DE JONGEREN
Onder deze titel hopen we in het kaartbulletin regelmatig een
bespreking op te nemen van 'een der vele technische facetten
vande kartögrafie. Er bestaan natuurlijk wel veel boeken en
artikelen över deze onderwerpen maar zij hebben voor de jonge
kartografen verschillende bezwaren of zijn door hen moeilijk
in- handen te kri3 genVäak wordt een bepaalde basiskennis
verondersteldzij richten zieh zeer uitgebreid tot de vakman-
s-pecialist of zij zijn gepubliceerd in een vreemde taal. Voor
de v-erdere studie mag dit geen bezwaar zijn maar de eerste
kennis moet onze jongeren op andere- wijze worden bijgebracht.
Daarom zullen deze besprekingen ook niet te technisch mögen
worden en staan wij gaarne open voor sugges-ties, korrecties
of aanvullingen.
DE -DRUKKUNST
Boekdruk -
Als we bedenken welke enorme hoeveelheden drukwerk er thans
dage.lijks geproduceerd worden, kunnen we ons nauwelijks voor-
stellen dat het drukken eens een kunst was en nög vroeger
zel'fs totaal onbekend! Zo heel lang geleden is dat nu ook
weer niet; nog in de Middeleeuwen kende men geen drukwerk
dan a'lleen in China, waar een gesc'hreven) boek uit 868
reeds een gedrukte houtsnede bevat.
In Europa ging men pas nä 1^-00 afdrukken maken van houtsneden
met religieuze voörstellingen, die later geleidelijk dan voor-
zien werden van enkele woorden in de vorm van een bijschrift.
Dit leidde tot de vervaardiging van hele boekpaginas in
houtsnede; de zgn. blokboeken. Het is begrijpelijk dat dit
zeer tijdrovende werk alleen geschikt was voor kleinere boe
ken met een grote oplage, zo'als schoolböekjes e.d,
Door de grote druk die men moest uitoefenen om van de geink-
te houtsnede een goede afdruk t'e krijgen, werd het beeld
enigszins in het papier gedrukt en kon men dus de achterzij-
de niet benutten. Later verbeterde de techniek en kon men
"weerdrukken" een te.rm die we nog tegenkomen als men bedoelt
beide zijden van het papier te bedrukken.
De mogelijkheid om losse lettera te sni,jder. en die in elke
gewenste volgorde samen te voege.n (te zetten) gaf. ca 1^50
de start tot de ontwikkeling der drukkunst. Of onze landge-
noot Coster of de Duitser Gutenberg die eer toekomt zullen
we hier in'het midden laten, een feit is dat er primitieve
Hollandse drukken bekend zijn uit de eerste helft der l5e
eeuw, terwijl Gutenberg in Mainz omstreeks lk^O een drukke-
rij had met voor die tijd zeer goed zetsel» Vanuit Mainz
begon de drukkunst een zegetocht door Europa en bereikte
daarin in de l6e eeuw een waar hoogtepunt met uitermate ver-
zorgde boeken, prächtig gesneden sierranden en verzorgde
letters
Tegenwoordig neemt de boekdruk,zoals het drukken von hoog-
staand los zetsel genoemd wordt, een zeer belangrijke plaats
in. Alle betere boeken (vele pockets nl. nietO en perio-
6-10
