3,. Ons land met zijn vlakke polderlandschappen is bepaald een on-
dankbaar gebied, voor de weergave van een reliefschaduwing.
Doch onmogelijk is het niet. Ue hebben wel geen bergen, maar
landschappen als onze duinen, de Veluwe, het Limburgse heuvel-
land, de Hondsrug en de Utrechtse Heuvelrug contrasteren vol-
doende met de vlakke polders om een relief in de kaart Nederland
te rechtvaardigen. Voor de kaart Nederland en Omgeving is het
zonder meer duidelijk, dat een reliefschaduwing tot de mogelijk-
heden behoort. Zou het wellicht zinvol zijn geweest om de ver-
dere thematische kaarten van een relief in lichte tint te voor-
zien? De ondergrond van de thematische kaarten zou gevulder
worden en oridntatie vergemakkelijken. Vooral bij kaarten met
onderwerpen waar behoefte aan hoogtelijnen wordt gevoeld (b.v.
de Grondwaterstandskaarten) doch deze technisch niet zijn weer
te geven zou een reliefschaduwing enige uitkomst kunnen brengen.
De afwezigheid van reliefweergave in de Atlas van Nederland
moet dan ook als een gemis gevoeld worden, temeer daar een goed
verantwoorde schaduwing een werkelijk fraaie aanvulling der
kaarten kan zijn.
b, Bij de beschrifting van meerdere bladen in de Atlas werd voor
plaatsnamen gebruik gemaakt van de News-Gothic, een smalle en
hoge schreefloze letter. De zetspiegel van de News Gothic is
vrij krap. Een voordeel hiervan is, dat in de breedte een mini-
mum aan ruimte nodig is. Doch een niet onbelangrijk nadeel van
dit type is dat de letters door hun compactheid moeilijk lees-
baar zijn. Zelfs de grotere corpsen zijn op een onrustige on
dergrond tamelijk onduidelijk. Zolang we ons vertrouwde namen
lezen gaat het goed, doch onbekende namen die letter voor let-
gespeld moeten worden leveren moeilijkheden op. In het algemeen
is het vaak zo dat lettertypes zonder schreven en met overal
even dikke stokken (draadlettersniet los komen van een onder
grond met veel lijnsymbolen. Daarom wäre het beter geweest
voor de physische kaarten in de Atlas een type met schreven
en met dünne en dikke stokken (het zgn. romeins type) te ge-
bruiken. Dergelijke types hebben de eigenschap zieh veel min
der door hun ondergrond te laten beinvloeden en komen los van
het kaartbeeld, doordat ze hiermee door hun eigen karakter
contrasteren. Een wel heel mooie letter voor dit doel is de
in Zwitserland speciaal voor kaarten ontworpen letter, welke
steeds meer wordt toegepast, ook buiten Zwitserland, Mocht bij
gebruik van een dergelijke letter de kaart te vol worden, dan
verdient het de voorkeur wat namen te laten vervallen in plaats
van over te gaan op een moeilijk leesbare letter, die wat min
der ruimte inneemt (zie Schweizerischer Mittelschul Atlas).
Schrift is een vreemd element in de kaart en moet ook als zo-
danig worden opgevat. Een wijd gespatleerde onderkast wordt
vaak ddn met de kaart en moet daarom worden vermeden. Op de
studiedagen In 1962 te Amersfoort gehouden was de heer H.Krijger
zelfs van mening, dat onderkasten nooit gespatieerd mögen wor
den. En niet helemaal ten onrechte. Wijd gespatleerde onder-
kastletters vertonen de neiging door hun onregeLematige vorm
het verband met de overige letters te verliezen, wanneer an
dere kaartelementen in hun omgeving staan, Het gevolg is dat
de kaartlezer zijn letters bij elkaar moet zoeken om de be-
doelde naam te vormen (zie Hondsrug kaart Nederland)Ook Is
men geneigd de stadscirkels in het woord te betrekken, waardoor
7-12
