b.v.- de o van Hondsrug als stadscirkelt je gezien kan worden. In
een dun-dik type blijft de o z'ijn karakter als letter behouden.
Ook de 1 met dikke stok en dünne s-chreven is meer letter 'dan
het streepjö van een draadletter. Daa'rom is het beter ook voor
te spatleren onderkastnamen de draadletter in'de kaart te ver
mieden. Kapitale letters hebben boven de onde-rkasten het voor-
deel alle©ven hoog te zijn, doch onze voorkeur möet uitgaan
noar de kapitaal met 'schreef, omdat het schreefje a.h.w. wiest'
in de riehting van de volgende letter, aldus de uit elkaar ge~
trokken letters enig verband gevend. Dit geldt vooral voor ta
rnen van grotere gebieden,- zoals landehnamen en pr'ovincienamen
Czie kaart Nederla'nd en Ömgeving)
Vooral rivier- eh kanäalschrift vraagt als het wäre om een
schreefletterDe schreven laten zieh gemakkelijk met een rivier
meebuigen, terwijl het schreefloze type een min of meer ramme
lend effect geeft. Meer nog voor rivieren (sterk meebuigen is
met dit type vrijwel niet mogelijk) dan kanalen, die doorgaans
door hun rechte vorm een schreefloze wel verdragen; tenzij de
naam onder het kanaal wordt geplaatst dan is het verband weder-
om zoek.
Het waterschrift in de Atlas van Nederland is gezet uit de
Nobel onderkast. Deze keuze is aanvechtbaarTen eerste omdat-
de Nobel schreefloos is, ten tweede omdat de kapitalen en lange
onderkastletters (zoals 1, h, k, e.d.) van dit type erggroot
zijn ten opzichte van de körte onderkasten (e, n, o, e.d-.j,
hierdoor ontstaat een onregelmatig effect, terwi,]l de. gladd-e-
kanalen en rivieren om een aan zieh verwante regelmaat vragen.
Voor de randschriften buiten de kaart bestaat geen enkel be-
zwaar draadletters te gebruiken, ze zijn hier door hun eenvoud
w§l op hun plaats en accentueren een strakke afwerking, aan'ge-
zien hun karakter op de witte ondergrond volledig tot zijn reche
komt
Tenslotte zij nog.opgemerktdat veel buitenlandse nationale
atlassen helaas eveneens met draadletters werken. Er bestaat
trouwens in de. gehele kartografische wereld een dergelijke ten-
dens. Dit vait ten zeerste te betreuren. Niet alleen uit prak-
tisch-kartografische overwegingen, doch vooral uit esthetisch
opzichtNiet voor niets is nog steeds de met de hand getekende
letter de schoonste in een.kaart. Nobel, Gill, News Gothic^en'
vele andere moderne lettertypes zijn voor kaartwerk eigenl-ijk
te koel.en te zakelijk. Een goede kaart moet tot de verbeelding
kunnen spreken.
Een Iijn op een kaart is nooit een lijn maar steeds een voor--
Stelling van een kust of een weg of een spoorlijn. Een naam in
een kaart moet iets oproepen, een stad met kerken en lantaren-
palen of een dorp met een cafb. Het is een van de opgaven van
de kartograaf de kaartgebru'iker hierbij behulpzaam te zijn. Onze
beroefiide 17e eeuwse kartograf en waren zieh dit wel bewusten -
versierden hun.kaarten zolfs met prachtige tekeningen, waarwe
nu nog in stille bewondering näar kunnen kijken en over kunnen
fantaseren. Dit past natuurlijk niet meer in onze tijd, doch
laten we oppassen onze kaarten al te zeer tot een uitsiuitend
technisch produkt terlaten verstarren. Want zit de schoonheid
van-een kaart niet vooral in de mate waarmee zij het afgebeelde
helpt om te zetten in de werk'elijkheid?
DE REDAKTIE.
7 - 12a
