7-5
DE TO -P QGRA FISCHE KAART
van "r—
N E D E R L A N D
1 50 OOO
door J. Schokkenkarap
IV. 1 Wij zullen het in dit hoofdst.uk niet hebben over de' tegen-
woordige vervaardiging van de topograhsche kaart, wat het-
best gedaan kan worden door di.egenen, die daar bij betrokken
zijn (Ii 1). Wij bepalen cns tot de kaart als gebruiksmiddel
en zullen het hebben over cte eigenschappen van de kaart.
Wij zullen nagaan hoe we met.de gegevens aan de kaart önt-
leend moeten handelen om bruikbare waarien te krijgen.
Gaan vi j een eind in de geschiedenis van de topografische
kaart tertjg, dan ontmoeten wij omstreeks 1830 een kaart
op de schaäl 1:25 000, nog niet van het gehele land, mä-ar
van de provincies Noord-TTrsbant en het moordeli jkdeel van
Limburg. Deze kaart was vervaardigd door de officleren van
de Generale Staf in verband met de strubbelingen met onze
zuiderbpren. In 1839 waren de bladen van deze-kaart in ma-
nuscript gereed. De uitvoering van deze kaart -was voor
Koning Willem II .aanleiding om in l8*+2 opdracht te'geven
de kaarter-ing over het gehele land uit te-breidenals
meetkundige gr-ond,slag zou de driehoeksmeting van. Krayenhoff
dienen. Door een secundaire driehoeksmeting, uitgevoerd in
de jaren I838-I855 werd. verband gelegd tüssen de primaire
driehoeksmeting en de reeds bestaande kadastrale plans.
"Voor de bewerklng der minute-bladen, die moesten dienen
voor. de samejistellihg van de kaart werden, teneinde den
vorm en den ahrd der verschillendezoowel bebouwde als
onbebouwde perceelen aan te geven-, de bestaande kadastrale
gemeentekaarten tot de-schaal van 1:25 000 verkl.eind" Daar-
na werden ze """Samen gepa st tot een blad 1:25 000 (2). "Met
deze minute-bladen gingen de öfficier-en van de Verkennin
gen in het terrein. voor controle en ter completering. In
■de instructie voor.den Directeur der Militaire Verkennin-
gfen toentertijd. kon men lezen: "Ten aanzien van de Verken-
ning overwege de officier-verkenner z.orgvuldig wat uit een
militair-kartografisch oogpunt v'an ondergeschikt belang is
te achter, en in verband da-armede kan en moet worden wegge-
laten. Daarentegen zal hij datgene, waaraan uit het bedoel-
de oogpunt de neeste waarde moet worden toegekend, het
krachtigst tot uitdrukking doen komen, waarbij. eenige
overdri.jving -in de voor-stelling somtijds nuttig kan wezen".
De minuten werden aan de toenmaals nog 'Topografisch Bureau'
geheten Topographische Inrich'ting gegraveerd-.pp de schaal
1 :50 000 en van de moedersteen in een betrekkelijk klein
aantal gedrukt. De kaart kreeg de naam van 'Topographische
1) De.- cijfers tuss-en- verwijzen. naar de Aantekeningen
achter dit hoofdstuk.
