daag de verhouding van de mens tot de hem omringende wereld en al haar
krachten als werkelijkheid ervaren. Wij zijn ertoe gekomen die wereld om
te vormen tot een andere gedaante Deze opmars is adembenemend
Buiten de natuurwetten om bestaat er geen enkele vaste regel volgens
welke de aarde zieh beweegt. En juist die natuurwetten buiten we uit om het
bestaande te bewerken on een kunstmatige wereld in het leven te roepen.
De mens en de hem omringende wereld! Dat is de oude bekende opgave uit
de 2e helft van de 19e eeuw. Man zag toen in, dat de mens het Stempel droeg
van die wereld om hem heen. Men trok daaruit de conclusies dan moet hijom
zelf in opmars te geraken, de voorwaarden waa!ronder hij leeft, verbeteren.
We hebben dat intussen grondig aangepakt. De hele ruimtelijke wereld is een
proefveld geworden. Misschien is het goed om een concreet voorbeeld te stel
len om daarmede aan te tonen hoe alles wordt omgekeerd.
1Wi.j wi.jzigen de natuurli.jke wereld
Dat komt het "düidelijkst naar voran in het landbouwbedrijfDe kunstmest
bewerkt dat we gedeeltelijk onafhankelijk zijn van de natuurlijke vruchtbaar-
heid van de bodem. In de landbouw gaat het om produktie en rentabiliteit
De natuur zorgt voor de materialen. De boerderij wordt een soort fabrieks-
matig bedrijf.
Robert Jungk beschrijft in zijn verslag. "De toekomst is al begonnen"
heel illustratief een modelboerderij bij Los Angeles.
"We beschouwen onze koeien in de eerste plaats als machines", verklaart
de succesrijke boer."Wij voeren grondstoffen in de vorm van voedsel in de
machine 'en krijgen daarvoor melk en boter terug. Bij ons hoog opgevoerd
produktietempo zijn de koeien na 2g- jaar meestal opgebruikt"Sturen we
die koeien dan 10 of 12 maanden de wei in dan zouden ze wel weer op pro-
duktiepeil zijn, maar ik heb uitgerekend, dat die tijdelijke improdukti-
viteit van de koeien als melkmachines niet rendabel isDaarom breng ik
ze liever gelijk naar het slachthuis en koop voor dat g'eld j ongeonge-
bruikte koeien".
Zo is de praktijk bij ons allang. Het Duitse boerenbedrijf staat sedert
30 jaar voor het feit de consequenties te trekken. Maar dit gebied is wel
bijzonder leerrijk.
Overal, in de plaatwalseri.j en in het kantoor, in het wetenschappelijk
laboratorium en in de olieraffinaderijin de huishouding en de tekenkamer
groeit' een kunstmatige wereld en ruimte'We be'nutten de bestaande werkelijk-
heid alsof het materiaal is We denken machines uit, die geheel zelfstandig het
het werk doen. We zetten het bestaande om in andere vorm en produceren een
kunstmatige wereld.
2Wij wi.jzigen de plaats van de mens in de wereld
Deze ombouwing van de ons omringende stoffelijke wereld dient om die aan
ons ondergeschikt te maken volgens ons inzicht en door middel van het werk,
waarin we onze zie'nswi j ze toepassen.
Hot zal ons echter niot gelukken onze gebondenheid aan plaats en tijd te-
niet te doen. Wij kunnen niet gelijktijdig op twee bruiloften dansen, we kun-
nen niet tegelijk werken en slapen, jong en oud zijn. Maar we maken gebruik
van de ons omringende wereld en haar krachten om ons snel te verplaatsen en
beperkingen te overwinnen. Wij vliegen in 6 uur naar New York we laton een
mens om de aarde cirkelen;, we ontwerpen een tocht naar de maan. Wij ontvangen
beeiden van gebeurtenissen op ververwijderde plaatsen^ we loggen stemmen en
afbeeldingen vast van hen die lang geladen zijn heengegaan. Dit alles brengt
wijziging in een soort vorm van aggregatie toestand van de tastbare werkelijk-
9 - 8a
