De keuze der symboliek, het op grafische wijze weergeven van uiteenlopende
objecten is een scheppende arbeid, door iedere kartograaf op eigen persoon-
lijke wijze verricht.
De grafische kwaliteit van een kaartofde intensiteit van overdracht
van dingen en feiten door middel van een kaart is afhankelijk van de mate van
kunstz: nnige (vooral grafische) begaafdheid van de ontwerper.
Harmonie, compositie en klaarheid brengen een grafische schoonheid door de
keuze en uitvoering van de symboliek:
harmonie: nauwkeurige afstemming van de signatuur;
de Signaturen geven een harmonieus rythme der delen;
evenwichtig spei van lijn en vorm
compositiede symboliek is geaccentueerd naar hun belangrijkheid
duidelijk komt naar voren waar het de kaart om te doen is;
kontrasten spreken hun eigen taalzonder elkaar te stören
klaarheidzuivere en herkenbare Symbolen;
simpele, grafische beeiden;
dus goede lee'sbaarheid
3 De kleurkeuzo
Geen enkele factor is zo bepalend voor het totaalbeeld van een kaart als
de keuze van de te gebruiken kleurtinten. Reeds een geringe misstap van de
ontwerper kan het kaartbeeld bederven. Helaas wordt er met kleuren nogal eens
ge z ondigd
Behalve een fijn ontwikkeld kleurgevoel dient de kartograaf over enige
kennis van de kleurpsychologie en de kleureigenschappen te beschikken. Door
logisch redeneren kunnen daarentegen veel verkeerde toepassingen worden voor-
komen. Zo zal de natste kleur van neerslag- of grondwaterstandkaarten logi-
scherwij ze blauw moeten zijn en niet het zo vaak toegepaste onlogische paars«
Het is niet juist om aan een kleur slechts een enkelvoudig karakter toe te
kennen? aan iedere kleur zijn meerdere eigenschappen toe te schrijven. Als
voorbeeld geef ik hier het karakter van rood en blauw:
rjDod lichamelijk gebonden vitaliteit, die zieh in een positieve en nega-
tieve stemmingsondergrond uitwaarin het dynamische uitgaat van het
"ik"
gezond, energiek, intens, zelfbewust
blauw: verstandelijke elementen, naast terughoudendheidkoudheid en meer
verfijnde gevoelsnuances
verstandelijknuchter, koud, bescheiden, fijnbesnaard
In hoeverre deze karaktereigenschappen van praktisch nut zijn voor karto-
grafische kleurkeuze zal veelal afhangen van het in kaart te brengen object
en is zeker een nadere bestudering waard. Vooralsnog is van onmiddellijke be-
tekenis welke kleur zinvol is om aan een af te beeiden object toe te kennen.
Hierop zal ik in een volgend opstel nader terugkomen; ik zal dan aan de hand
van een gehouden kleurenquete nagaan in hoeverre voor zekere in de kartogra-
fie gebruikte objecten en begrippen-een voorkeurskleur is aan te wijzen.
De kartograaf, die eenmaal aan een onderwerp een kleur heeft toegekend,
is er met deze kleur an sich nog lang niet. ledere kleur is denkbaar in een
zeer groot aantal nuances, waaruit de kartograaf zijn keus zal moeten m'sken,
rekening houdend met de andere kleuren die hij in zijn kaart brengt. Hij zal
rekening moeten houden met de onderlinge verhoudingen van de kleurvlakken
in welke omgeving ze komen te liggen en welke kontrasten hij er al dan niet
in zal aanbrengen.
Het te verwachten effect van de eigenaardige versmelüng en kontrastwer-
king van lijnwerk met tonen van kleurvlakken dient nauwkeurig te worden over
wogen. Het lijnwerk draagt het kaartbeeld, en mag daarom niet afgezwakt of
vorward worden door kleurtonen en -vlakken, doch hierdoor juist helderder
en rüstiger gemaakt moeten worden. Het gelijksoortige en het kontrasterende
10 - 13
