COMMERCIELE KARTOGRAFIE
door M.Türksma
De kartografie is al zo oud als de mensheid. Tenminste als we spreken
over kartografie ten behoeve van de ontdekkingsreizigerde oorlogvoering
en de zeevaart. Deze kartografie was in hoofdzaak bestand voor de profus
sionele gebruikersDe gewone man wist de weg wel te vinden zonder kaart,
of die nu moest zijn in Babylon of van Jeruzalem naar Jericho moest. Men
orienteerde zieh op de sterren, volgde de wegen van de handelskaravanen of
liet zieh leiden door mondelinge overdracht. Men had de tijd en keek dan
ook niet op een dag meer of minder wandelen.
In latere tijden ward het kaartgebruik wel algemener in die zin dat men
wel eens wilde weten hoe de stad of het dorp er nu oigenlijk wel uitzag.
Natuurlijk had men ook wel andere doeleinden voor ogen, maar deze waren dan
ook weer gericht op een meer of minder zakelijk gobruik zoals eigendomsrecht
grensafbakening etc. Tot de laatste eeuwwisseling bleef zodoende het kaart
gebruik beperkt tot een kleine groep van beroepsmatig gei'nteresseerden en
als uiting van kunstzinnige creativiteit
Met de intrede van het gemotoriseerde verkeer en in latere tijden de gro-
tere bewegingsvrijheid door de sociale vooruitgang ging er ook van het grote
publiek meer vraag naar kaarten komen. Allereerst ging deze vraag uit naar
kaarten van bepaalde gebieden. Men ging op vakantie naar de Veluwe en wilde
dan ook in dit vakantiegebied kunnen wandelen en fietsen zonder te verdwalen.
Men ging in het algemeen het land verkennen. Juist in de periode van de so
ciale ommekeer werd de mens zieh bewust dat er nog een wereld was naast de
enge benauwdheid van zijn eigen omgeving. De natuur werd ontdekt in al zijn
verscheidenheid en men trok er dan ook op uit.
Toch was ook dit nog maar een begin van de commerciele kartografie. De
kleine groep van bevoorrechten uit die tijd was bereid om een kaart te ba-
studeren en uit te pluizen. Men had immers nog steeds de tijd en een heel
leven van ontdekkingen" voor zieh. Ook de steden waren nog overzichtelijk
in die mate dat men over het algemeen genoegen nam met de buurt waarin men
woonde en werkte zonder direct nieuwsgierig te zijn naar de omgeving. De
wereld was maar klein en forensen behoorde in die tijd tot de uitzonderingen
Na de 2e wereldoorlog is heel onze sociale en economische ontwikkeling
in een versneld tempo op drift geraakt. 'Je bouwden onze Steden en dorpen
uit tot agglomeraties waarbij we het wonen en werken tot twee aparte werel-
den maakten. We gingen forensen in eigen stad en konden het tempo van de uit-
breidingen niet meer bijhouden. Door de ontwikkeling^van de verschillende
soorten c ommunicatiemiddelen v/erden onze contacten uitgebreiderWe moeten^
zowel voor onze beroepswerkzaamheden als voor onze sociale en maatschappelijke
contacten steeds grotere afstanden af gaan leggen. We leven ondanks onze gro-
tere vrijheden gejaagder en hebben alleen nog maar interesse voor de grote
lijn. We Crossen door landen en werelddelen in een versneld tempo waarbij
we ons de rust niet meer gunnen om zelf onze route uit te stippelen. Even
vlug dit zien en nog even gauw hier naar kijken en maar weer doorrijden.
De hedendaagse kaartgebruiker verlangt concrete informatiej duidelijk en
overzichtelijk gepresenteerd zonder vermoeiende details waarvoor toch geen
tijd is
Dit alles nu is de hedendaagse realiteit waar we als kaartvervaardigers
in geplaatst zijn. De vraag of onze huidige kartografie in deze snelle ont
wikkeling is meegegaan, is niet met een volmondig ja te beantwoordenAls
eerste oorzaak hiervan moeten we stellen dat bij het grote publiek de geo-
grafische kennis van stad en land achter is gebleven. Bij de verschillende
onderwijsinsteHingen die ons land kent is het vak aardrijkskunde nog steeds
een bijvak waar niet die aandacht aan besteed wordt die het juist in deze
tijd verdient.
10 - 18
