VI BEKNOPT OVERZICHT VAN DE GESCHIEDENIS VAN DE KAARTERING VAN NEDERLAND
TOT HET MIDDEN VAN DE 19de EEUW (SLOT)
door J.Schokkenkamp
VI .10. De Groote Kaart van Rijnland, in de jaren 1610-1615, ten tijde
van het Twaalfjarig Bestand, door Floris Balthasars van Berkenrode
grotendeels naar eigen opmetingen gemaakt, behoort tot de eerste,
welke in bijzonderheden een betrouwbaar beeld van dit gebied geeft,
al is het door de methode van meten als geheel enigszins vertekend.
De kaart verscheen in 1621 op de zeer grote schaal van '200 roeden
op den duim'ongeveer 1 28.000, zij werd door druk vermenigvul-
digd en verkrijgbaar gesteld. Reeds vroeger had dezelfde auteur
kaarten vervaardigd van Delfland in 1609 en van Schieland in l6ll,
de laatste kaart op nog groter schaal.
In de jaren 1639-1647 verscheen van Rijnland een nieuwe kaart met
een grafisch driehoeksnet tot grondslag, vervaardigd door de land-
meters van Rijnland Jan Jansz Dou(w) 1615-1682, van 1635 aD landmeter
vän Rijnland en notaris te Leiden, leerling van zijn vader Jan
Pietersz. Dou(w) (zie VI.6 en VI.8) en Stevenvan Brouckhuysenin
twaalf bladen, op de schaal van ong1 s 28.000. Zij hebben de kaart
bovendien uitgebreid over het waterschap Woerden en over Amstelland.
De graveur was Cornelis Danckerts. Vergeleken met de kaart van Van
Berckenrode moet zij veel nauwkeuriger zijn, 00k de voorstelling
van het terrein moet zijn verbeterd, maar in uiterlijk moet ze veel
minder levendig zijn dan de oude kaart. Het graveren geschiedde door
David Coster, het drukken (650 stuks) bij de bekende Amsterdamse
uitgever Tirion. Misschien is het niet gewaagd te zeggen, dat da
prent plaats heeft gemaakt voor de kaart.-Zij beleefde twee^drukken
een vernieuwd, geamplieerd en gecorrigeerd in 1685-1688 en een in
I7465 de laatste is zorgvuldig herzien door de toenmalige landmeter
Melchior Boistra. Zo is deze kaart een honderd jaar lang de beste
detailkaart van het gebied tussen het U en de Maas geweest, in weei-
wil van Krayenhoff's Choro-topographische kaart der Noordelijke Na
derlanden, 1 115*000, van het jaar 1821.
Een rechtstreeks gevolg van de kaarteringswerkzaamheden van Rijn
land was, dat 00k andere Colleges het nodig vonden hun gebied op-
nieuw in kaart te brengens Schieland door Jan Jansz. Stampioen op
de schaal van ong1 17*000, begonnen in 1650, uitgegeven in 1660.
Jan Jansz. Dou(w) de landmeter van Rijnland werd door het 'Hoogheem-
raadschap van de Uitwaterende Sluizen in Kennemerland en West-
Friesland belast om een kaart van dit hoogheemraadschap te maken
op de schaal van 1 31.250. Hij begon daarmee in 1661 en voltooi-
de tussen ander werk door de kaart eerst in 1.677 Zij werd in 1680
uitgegeven en beleefde verseheidene herdrukken, de laatste, 12e
druk, verscheen' in 1856. Deze grote kaart in 16 bladen, werd gegra-
veerd door Coenraed Doecher of Coenraet Decker), terwijl Abraham
Deur de letters in de koperplaten sneed| de 'kaerte-afsetterJan
Maertsen werd belast met het kleuren en het inlijsten. Daarna ver
scheen~nog een kaart in 4 bladen op de schaal 1 62.500 en een op
1 blad op de schaal van 1 s 106.000. In 1680 waren de kaarten gereed
en in 1682 verkrijgbaar gesteld. Er volgden verscheidene herdrukken;,
van de kaart in vier bladen, het laatstde achtste druk, in.l78lj
van die in ee'n blad, de vijfde druk in 1745* Deze druk werd nog
eens herdrukt in 1945 ter gelegenheid van het 400-jarig bestaan
van het hoogheemraadschap.
Ook werd Dou(w) doer hetzelfde hoogheemraadschap opgedragen een
kaart te maken van Hollands Noorderkwartier1680.
10 - 20
