Atlassen m a k e n:onaantrekkelijk
Het maken van een atlas in de Nederlandse taal is commercieel gezien niet
erg aantrekkelijk. De investering is nogal omvangrijk, terwijl ons taalge-
bied te klein is voor een behoorlijke omzetDaarbij komt nog dat man niet
zo gauw een atlas koopt en als men er een bezit zal men die zelden door een
nieuwe vervangen.
Andere taalgebieden zoals de Duitse of Engelse, bieden door hun grotere
omvang een beter perspectief en we zien daarin dan ook wel nieuwe atlassen
verschijnen. Wij moeten hat met de bestaande uitgaven doen, ofwel we mögen
een Nederlandse versie begroeten van een buitenlandse atlas. In de praktijk
komt dat neer op gedeeltelijke wijziging van de beschrifting en soms een aan-
vulling met enkele kaartbladen Over ons land.
Voor schoolatlassen blijkt dit niet zulk een geschikte oplossing, zodat
de Nederlandse uitgevers daarvan zieh noodzakelijk beperken tot het corrigeren
en soms geleidelijk vernieuwen van de originalen van hun reeds jaren gebruik-
te atlas.
Naast de schoolatlassen zijn er dan de zgn. atlassen voor huis en kantoor
die vooral gekenmerkt worden door een omvangrijk aantal plaatsnamen in meren-
deels politieke of hoogtekaarten. In het buitenland wordt in dit genre meer
en meer de internationale spelling der plaatsnamen toegepast, wat weer een
voordeel is bij de vertaling voor een uitgave in een andere taal (Grote Wol
ters Atlas
gQ ograafonontbeerlijk
Bij het maken van een goede atlas is de medewerking van een geograaf als
auteur of redacteur onontbeerlijk, alleen al voor een goede keuze en schrijf-
wijze van de namen. Bij het "vertalen" van een buitenlandse atlas geldt het-
zelfde. In de praktijk zien we dan ook een hechte samenwerking tussen geogra-
fen en kartografen wanneer er aan een atlas gewerkt wordt. De uitvoerende
kartograaf heeft dan nog zijn handen vol aan het verkrijgen van een grafisch
en technisch gelijke uitvoering van alle kaartbladen. Veel voorbereidend werk
en overleg is hiervoor nodigs maken van lay-outs, kleurproeven, schetsen,
symboolontwerpen, beschriftingsproeven e.d.. Vaak gaat daar zelfs zoveel tijd
mee heen dat de opdrachtgever ongerust wordt en tot groter spoed aanzet. Het
eigenlijke teken- en controlewerk komt daardoor wel eens in het gedrangj maar
laat men een goede voorbereiding achterwege dan zal hat resultaat tegenvallen.
Voor zakagendakaartjesdie tegenwoordig soms kleine atlasjes vormen, geldt
weer hetzelfde. Jammer genoeg wordt daaraan niet altijd zoveel aanaacht be-
steed, of men heeft het geld er niet voor over. Dan is het vooral belangrijk
dat de uitvoerende kartograaf zalf over de noodzakelijke scholing en interes-
se beschikt om het resultaat aanvaardbaar te maken.
atlassen zijnc onservatief
Over het algemeen vertonen atlassen de neiging conservatief te zijn, waar-
schijnlijk omdat een experiment op dit terrein te grote commerciele risico's
met zieh meebrengt. Voor mij blijft het echter een vraag of het publiek niet
meer gediend zou zijn met een ander soort informatie; zou men een weergave
van het bodemgebruiksamen met een reliefschaduwing niet prefereren boven
de hoogtekleuren (met het groene Arabie)? En zou de plaatssymboliek naar aan
tal inwoners niet vervangen kunnen worden door een symboliek naar funetie,
zodat men van een gezochte plaats weet wat zijn karakter isj bestuurscentrum,
handelsstadindustriestadmijncentrum, havenstad, toeristenplaatscultuur-
11 - 19
