11. kleur om te bundelen en samen te voegen
12. kleur om te splitsen
Tenslotte kan de totale kleurtoepassing de gebruiker verrassen en prikke-
len.
Dorre statistische gegevens kunnen in de geklaurde kaart tot leven worden
gebracht en zijn dan in een oogopslag te "lezen".
Voor steeds meer onderwerpen blijkt de gekleurde kaart het aangewezen mid-
del om ze op te "schrijven".
de basiskleuren
Alvorens een. kleur-schema en een kaart-ontwerp kan worden gemaakt, dienen
we ons allpreerst bezig te houden met de keuze van de basiskleuren. Het is
de grondslag van de kleurindrukken welke de gemengde tinten gaan vertonen.
Als basiskleuren worden doorgaans rood, geel en blauw gekozen, omdat met de
menging hiervan het hoogste aantal nevenkleuren kan worden samengesteld; de
hoofdkleuren oranje, groen en paars, alsmede verscheidene grijzen en bruinen.
De helderheid en zuiverheid van deze gemengde kleuren worden sterk bepaald
door de keuze van de basiskleuren rood, blauw en geel.
Aangezien we in kaarten onze kleurvlakken meestal zo helder mogelijk willen
houden, mag de keuze van het volle rood en blauw niet te donker zijn. In de
praktijk staan we daardoor steeds voor de moeilijkheidhoe (b.v. in een op-
lopende kleurtrap) onze "eindtinten" te verhevigen.
Tijdens de studiedagen van 1961 gaf H.Schiede destijds als mogelijke op-
lossing de kleuren met toevoeging van zwarte rasters te verzwaren. Helaas
gaat deze werkwijze steeds ten kosten van de helderheid van de kleur: met
zwarttoevoegingen bereiken we slechts "vuile" tinten, rood wordt1bruinig en
blauw wordt grijzig.
Het is gebleken (het gaat hier om kaarten welke een grote kleurverschei-
denheid nodig hebben) dat we voor het blauw en rood een tweede volle kleur
moeilijk kunnen ontberen. Met een tweede volle kleur is het mogelijk om het
aanvankelijk gekozen rood en blauw aanzLenlijk lichter te nemenzodat deze
kleuren in de kleursamenstellingen veelal in hun volle tint kunnen worden
gebruikt. Hierdoor kan het harde wit van het papier de kleur niet meer be-
invloeden, zodat fraaie verzadigde tinten ontstaan.
Het verzwaarde blauw en rood is bovendien onmisbaar voor grafische Sym
bolen in deze kleuren (b.v. rodo spoorlijnen en blauwe kustcontouren)De
volle kleuren, noodzakelijk voor een zo goed mogelijk resultaat voor kaarten
met veel kleurnuanceszijn buiten zwart de volgende:
1 rood
2 blauw
3 geal
4 donkerrood
5 donkerblauw.
Vaak moet nog een grijze of bruine volle kleur toegevoegd worden (b.v. voor
reliefweergaveWaarmee dan zeven volle basiskleuren zijn bereikt. Bij het
drukken op twee- of meer-kleurenpersen is die zevende kleur erg kostbaar,
doch vaak niet te vermijden. Iii men in zulk een geval (tweekleurenpersnog
een achtste kleur toevoegen dan lijkt mij «en stevige groene kleur in het
algemeon te verkiezen boven oon paarse, aangezien groen een duidelijker con-
trast vormt met de overige basiskleuren, bovendion is groen doorgaans mot
eon grotor scala van objecten te associeren dan het minder aansprokendo
paars
13-25
