De klassieke kaartering van punten heeft in de landmeetkundige diensten,
onder invloed van de massaproductieeen verandering ondergaan door het in-
voeren van da door een rekenautomaat gestuurde coordinatograafHet gebruik
van dit instrument veronderstellen we als voldoende bekend.
Voor het tekenen van kroramenwaarvan de vergelijking in x en y of in
en A is gegeven, staan de tekenautomaten ter beschikking. In'Nederland
wordt deze techniek in drie diensten tosgepast.
De belangrijkstethans in gebruik zijnde elektronisch bestuürde coördi-
natografen en tekenautomaten zijn o.m.:
S - 51 (Concord Control Inc.» Technitron)
Graphomat Zusei N.V. Hagen)
Coragraph (Contravesi Gebr. Van Swaay)
Coradoraat (Coradij Gadella)
Calcomp (California Computer Products Inc.* A.N.R.U.)
Met bovengenoerade coördinatografen kunnen in coördinaten berekende punte
automatisch worden gekaarteerd, terwijl zij tevens zowel rechte- als kromme
lijnen in potlood of inkt kunnen tekenen of graveren. Van de kromme lijn
wordt tussen twee punten van deze lijn de koorde getekend. Om een vloeiende
lijn te verkrijgen, zal een groot aantal van deze koorden moeten worden ge
tekend. Het te berekenen aantal punten in de kromme (dus de lengte van de
koorden) is afhankelijk van de kromtestraal van de boog en de grootte die
men de pijl van de boog toestaat. Het invoeren van gegevens kan geschieden
door middel van magnetische band, ponsband of ponskaarten. Ook is het moge-
lijk om bijv. de Graphomat, de Coragraph en de Calcomp rechtstreeks aan een
Computer te koppelen.
De afmetingen van de tekentafels varieren van 1 .00 x 1 .00 m' tot 1 .30 x
1.60 m. De tekenstift of pen beweegt längs twee looarecht op elkaar staande
assen.
Van de Calcomp bestaat naast de uitvoering met een normale horizontale teke
tafel ook nog een constructie met een araaiende trommel die het te beteke-
nen papier in y-richting heen en terug, längs de stift, kan transporteren.
De stift kan in x-richting, dus loodrecht op de richting van het materiaal,
heen en weer bewegen.
Deze Calcomp-apparatuur is in twee uitvoeringen leverbaar nlmet een trom-
melbreedte van ca. 3D cm en met een breedte van ca. 75 cm.
De elektronische tekentafels tekenen de lijnen in zgstappen dwz. een
stapje in de y- en een stapje in de x-richting. Aanvankelijk waren deze
stapjes duidelijk zichtbaar, doch bij verdere ontwikkeling heeft men thans
bereikt dat de stapjes zonder vergrootglas nauwelijks meer waarneembaar zijn
Hoewel vermoedelijk wat overbodig, is het mogelijk toch interessant er nog
op te wijzen, dat men met de elektronische tekentafel ook in staat is let
ters en cijfers te tekenen. 31k cijfer en elke letter kan men immers opbou-
wen uit een groot aantal rechte lijnstukjes.
Het is momenteel nog niet mogelijk om een verantwoord overzicht van de
bereikbare nauwkeurigheid van alle genoemde coördinatografen te geven. Deze
is nl. tengevolge van de geringe praktijkervaring nog niet met een aanvaard-
bare zekerheid vast te stellen.
Tenslotte wordt nog opgemerkt, dat men bij het overwegen van een even-
tuele aanschaffing van een elektronische tekentafel tochwel enige voorzich-
tigheid moet betrachten. De voorb6reidende werkzaamhedenzoals het program-
meren, het coderen, hat ponsen enz vereisen nogal enige tijd.
Zo blijft het voorlopig nog een open vraag of de op veldwerken aangagp ven
res.ultatön van aen normale situatiemetingtengevolge van de zeer omvang-
rijke codering niet efficienter met de "oude" kaarteringsmethoden kunnen
worden gekaarteerd. Dit weer in tegenstelling tot het automatisch kaarteren
14 - 17
