van de zg. Decca- en Hi-fix patronen op hydrografische kaarten, welke tech-
niek thans in vele diensten wordt toegepast. Het automatisch kaarteren en
tekenen van deze en soortgelijke krommen en van profielen met behulp van de
elektronische tekentafel levert onbetwist zeer grote voordelan op.
Tenslotte dient nog een toepassing van ae tekenautomaat te worden genoemd,
waarbij de gehele inhoud van een kaart, verdeeld in categorieen (hoogtelynenj
rivieren, wegen, enz.) in gecodeerde vorm op een magnetische band wordt op-
genomen. De oorspronkelijka kaart wordt daartoe eerst, manuaalmet een
opname-stift overgetrokken"waarbij de inhoud gelijktijdig op de magnetische
band wordt vastgelegd. Bij het reproduceren van de inhoud van de oorspronke-
lijke kaart kan de tekenautomaat velerlei selecties en modificaties uitvoe-
ren. Dit reproduceren vindt plaats d.m.v. een lichtbundel op een lichtgevoe-
lige 1aagwaardoor een tekening ontstaat, die direct reproducearbaar is De
laatstgenoemde techniek wordt vooral belangrijk wanneer men eenzelfde kaart
op verschillende wijzen gegeneraliseerd op verschillende schalen of in ver-
schillende projecties moet tekenen. Ook -bij gewoon her-tekenen, zoals immers
vaak nodig is, behoeft de magneetband slechts opnieuw te worden "afgespeeld"
(Zie litteratuur (21).)
V 3 Grayeren^^otograf eren en het vervaardigen van deeltakeningen
De ontwikkeling van nieuwe graveerlagen is na 1958 nagenoeg tot stilstand
gekomen. In Nedarland worden hoofdzakelijk de reeds lang bekende lagen ge-
bruikt tw. Stabilene, Tianeke en Astrascribe. Deze lagen hebben in hun samen-
stellmg geen veranderingen ondergaan. Aan de verschillende Stabilene-lagen
1S ,erC'1^9r s^nc's enig0 jaren een nieuwe toegevoegd nlWhite-Rust nr 44-3227
en -hite-Green nr 44-3207« Op de reeds bestaande lagen Rust en Grean is een
witte laag aangebracht, waarop zeer goed kan worden gekaarteerd en met pot-
lood getekend. De firma Atlas N.V. heeft kortg9leden een nieuwe laag in de
handel gebracht onder da voorlopige benaming "Ozascribe". Deze graveerlaag
xs in vele kleuren verkrijgbaar. Evenals Stabilene is Ozascribe ook lever-
baar met een graveerlaag (oranje) waarop een witte tweede laag is aangebracht.
De drager van Ozascribe is een polyester waarvan de gemiddelde werking ca.
0,06 mm per meter bedraagt bij temperatuurverschillen van 22° - 27°C en een
relatieve vochtigheid van 36^ - 58^. De Ozascribe-lagen laten zieh zeer goed
graveren, met uitzonaering van de gele laag die iets te hard is.
Het is te verwachten dat binnen afzienbaro tijd Ozascribe door de fabriok
van een diazolaag zal kunnen worden voorzien.
Tenslotte wordt nog opgemerkt dat de prijs van Ozascribe t.o.v. die van an
dere marken aanzienlijk lager is.
Voor een uitvoerige documentatie betreffende het graveren möge worden
vorwezen naar (22).
Men kan stellen dat het graveren zieh sinds 1957 eon vaste plaats in de
Nedarlandse cartografie heeft veroverd. ras het toen zo, dat hier en daar
nog wel werd getwijfeld aan de voordelen van het toepassen van de graveer-
methode, thans kan wel van een algemene toepassing worden gesproken. Vooral
de grotare kaarteringsbedrijven hebben deze "teken"-methode algemeen aan-
vaard. Bij kleinere diensten en bureaus wordt nog geaarzeld met het invoeren
ervan.
In feite doet zieh dezelfde ontwikkeling voor als bij het invoeren van de
plastic tekeningdragersIn de jaren dat vele grote diensten astralon, astra-
foil, vinylite en plastic-shoet gebruikten, werd op vele kleinere bedrijven
14 - 18-
