fed auammaxime exeru- Garamont (1567)
ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVW
XYZ abcdefghijklmnopqrstuvwxyz J
omnä'uetevdpumuarür nam drkalencks noais öcidib: Humanistische Minuskel (i46i
Quarjtiontnjgnidpuefortttn digncjatntur. Cäp.IIIIitaiique van Manutius (1501
TYPE is a problem which the earliest stymie
verbonden Gotische letters minder geschikt.
In Rome ontstond daardoor de Humanistische Minuskel die voortaan met "romein" aangeduid zou
worden en spoedig vrijwel overal in West-Europa gebruikt wordtGrote kunstenaars als Michel
angelo en Dürer hielden zieh met het ontwerpen van letters bezig en voor veel moderne letters heeft
de middeleeuwse romein tot voorbeeld gediend. Opvallend aan deze letter zijn: de schuine stand
van de verdikkingen en bovenste schreven, de afgeronde vorm van de schreven, de hoogliggende
streep in de letter e, en de kleine buik van de a (enkele bekende typen uit deze tijd: Jenson en
Garamont)
Het duurde tot in de zestiende eeuw alvorens de cursieve letters voor het eerst in drukwerken ver
schonen. Gebaseerd op het vlotte handschrift kregen de letters een helling naar rechts en werden
enkele vormen gewijzigd zoals de a en de gNaar het land van oorsprong werden ze "Itaiique" ge-
noemd
In het begin van de 18e eeuw wordt in Frankrijk op bevel van de koning een nieuwe, eigen letter
gecreäerd (Romain du Roy) niet door een kunstenaar of graveur maar door een groep van deskundi
gen. Deze "overgangsromein" kreeg een strak symetrische vorm: de aslijn is zuiver vertikaal, de
schreven zijn recht en het verschil tussen de dikke en dünne delen van de letters is erg groot. Uit
deze lettervorm ontstaat omstreek 1800 de zgn. "klassisistische romein" met z'n uitzonderlijk
kontrast in lijndikten (o.a. Bodoni)
De romeinse cijfers hebben langzamerhand plaatsgemaakt voor onze zgn. Arabische cijfers, die via
kooplieden uit de Levant in de 15e eeuw tot ons gekomen zijn. Men ontdekte namelijk dat grote
getallen daarmee heel wat sneller genoteerd konden worden dan met de Romeinse letterkombinaties:
1488 bijvoorbeeld werd geschreven als MCCCCLXXXVIIIDe oudste cijfers ziet men nog onder en
boven de regels uitsteken (mediaeval), maar tegenwoordig zijn ze meestal even groot als de hoofd-
letters
Na 1800 ontstaan opeens talrijke nieuwe lettervormen, zoals het "Egyptienne-type"de "schreef-
l°ze" en allerlei fantasielettersDe Egyptienne, waarvan de naam herinnert aan Napoleon's be-
roemde tocht naar Egypte, ontstond in het begin van de vorige eeuw in Engeland en wordt geken-
merkt door het nagenoeg ontbreken van de dik-dun tekening. Zelfs de schreven zijn bijna even dik
als de stokken en de ronde delen (Atlas, Welt, Stymie en de Arcadia waaruit Kaartbulletin wordt
gezet)
26
KB 19
