topografische kaarten,"dat men de getallen rechtopstaand leest, indien men zieh geplaatst denkt
aan de voet van de helling en daarbij naar boven kijkt"0. geeft de ligging aan van het plaatselijk
reductievlak; de getallen, welke de diepte van het water, gelegen boven dat vlak aangeven, zijn
onderstreept b.v. 1_.
De kaarten van de Nederlandse kust, de zeegaten en van de getijrivieren berusten op de uitkomsten
van geregelde opnemingen, welke periodiek worden herhaald. Alle dieptecijfers zet men niet op de
kaart, zelfs niet op die op grote schaal en wel ter wille van de leesbaarheidIn elk geval worden
di£ uitkomsten vermeld, welke de kleinste diepten geven. Met het toenemen van de grootte
van de schepen, van laadvermogen en diepgang worden de eisen, aan de kaarten gesteld, steeds
hogerVele van deze in aantal en in diepgang toenemende schepen hebben een diepgang van 16 m,
ongeveer 50 voet. Shelltankers zijn in aanbouw met een laadvermogen van 210.000 ton, met een
lengte van 365 m en een diepgang van bijna 19 m, van 62 voet. Bedenkt men dat de Noordzee plaat
selijk niet veel dieper is (op de Bruine Bank, een in noord-zuid richting lopende smalle rüg tussen
Lowestoft en Egmond Staat nauwelijks 17 m), dan kan men zieh het enorme belang van een goede
voorlichting aan de scheepvaart voorstellen. Voor de omliggende landen is het van grote betekenis
dat de scheepvaart de Noordzee niet gaat mijden. De Universe Ireland, 312.000 ton en gecharterd
door de 'Gulf', heeft een diepgang van 24,7 m, een lengte van 345 m en loste haar olie op het
eilandje Whiddy in de Bantry Bay in Zuidwest-Ierland (1968) Men wil met het oog op de veiligheid
zelfs komen tot speciale routes voor de grote tankers 4) Bovendien zal men, nu het continentaal
plat onder de Noordzee in exploratie zal worden genomen (gas en olie) naast de mijnenvrije
Nederlandse territoriale wateren en aanlooproutes ook het overig gebied mijnenvrij moeten maken
(zie aantekening (3))
Wie meent, dat ruim 24 jaar na het einde van de tweede wereldoorlog het mijnengevaar voor de
scheepvaart door 'verjaring' is afgewend, heeft het mis De mijnen en andere explosieven uit de
laatste oorlog, maar ook uit de oorlog 14 18vormen nog steeds een zeer reäel gevaar"Voor de
internationale scheepvaart geldt het gebied ten noorden van de Waddeneilanden vooral als gevaarlijk.
In dit gebied, NEMEDRI-9 North European and Mediterranean Routing Instructions) genoemd 5),
zijn slechts bepaalde stukken bevaarbaarEen bevaarbare zone van drie mijl is door veeg—operaties
verbreed tot acht mijl. Deze vaargeul is geschikt voor schepen met een diepgang tot 16 meter. Deze
strook is de boven reeds genoemde E.T. Elbe-Texel) route.
ad 2 Tot voor ruim veertig jaar was voor alle door Nederland uitgegeven zeekaarten de recht -
hoekige platkaart (de normale cilinderprojectie met equidistante middenparallel en equi-
distante meridianen; de z.g. middelbreedte kaart) in gebruik. Het papier voor de zeekaarten was
gedurende het drukproeddd (van de koperplaat op vochtig papier onder Sterke persing en daarna ge-
droogdaan Sterke vormveranderingen onderhevig; deze laatste veroorzaken fouten in de op de
kaarten af te passen richtingen en afstanden, welke aanmerkelijk de afbeeldingsfouten tengevolge
van de kaartprojectie overtreffen, zodat er niets op tegen was de genoemde projectie te gebruiken.
Sedert 1924 tekent men de kust-, en de detail- inclusief de plannenkaarten van Nederland in de
(scheve) stereografische of (scheve) conforme azimutale projectie. De
schaal van deze projectie is constant, terwijl de vervormingen van de afstanden voor de praktijk
van geen betekenis zijn. In deze projectie zijn de meridianen naar het noorden convergerende -
voor de praktijk rechte - lijnen, de parallellen cirkelbogen. De loxodroom, de lijn welke alle meri
dianen onder dezelfde hoek snijdt, is in deze projectie geen rechte lijn; voor de praktijk echter is
dat van geen betekenis, omdat de kaart slechts een klein gebied bestrijkt en de op de kaart te
KB 21
9
