van de wind beladen met zandkorrels uit zieh in de vorming van vele bizarre erosievormen (b. v. padde- stoelrotsen) in de woestijn. Afb. 2 Het kruipen van hellingmateriaal Een genetische indeling van het relibf Naast de zuiver beschrijvende of morfografische indeling van het relief kunnen we het reliöf thans ook in- delen naar de wijze waarop de verschillende vormen zijn ontstaan. We spreken in dit geval van een gene tische indeling (genese wording, ontstaan) In de eerste plaats onderscheiden we de z.g. teetonische vormen, welke aan het aardoppervlak ontstaan door bewegingen onder het oppervlak. Enkele voorbeelden van deze soort zijn de bekende zoutkoepels van Noord-West Duitsland, die hun ontstaan te danken hebben aan de oppersing van plastische zoutmassa's vanuit de diepere ondergrond tot direct onder het aardoppervlak. Verder wordt gewezen op het ontstaan van horsten en slenken als gevolg van beweging van aardkorstdelen längs grote breukvlakken; in het terrein uiten deze zieh in de vorm van trede-vormige verheffingen. Door plooiing van aardlagen ontstaan de typi sche reliöfvormen, die wij b.v. uit de Jura kennen. In de tweede plaats kennen we de z.g. accumulatievormen, welke ontstaan door de ophoping of afzetting van materiaal van verschillende oorsprong. Materiaal uit het inwendige van de aarde kan in de vorm van Vul kanen en lavastromen afgezet worden. Materiaal, dat wordt getransporteerd door strömend water, bewe gend ijs en de wind zal bij de afname van het transporterend vermögen geheel of gedeeltelijk worden neer- gelegd. Rivieren bouwen op deze wijze puinwaaiers, delta's, oeverwallen en zandbanken op; gletschers leggen hun materiaal neer in de vorm van morainewallen; door windwerking ontstaan duinen. Tenslotte bestaan er typische accumulatievormen van organische oorsprong zoals koraalriffen en veenbulten. In de derde plaats onderscheiden we de z.g. afbraakvormen, welke onder invloed van de erosieve krachten en Processen voortkomen uit de beide bovengenoemde groepen. Het merendeel van alle relibfvormen op aarde kan tot deze soort gerekend worden; door de erosie wordt immers alles boven het zeeniveau afgebro- ken en worden alle oorspronkelijke vormen aangetast waardoor afbraakvormen ontstaan. De vorming van 18 KB 22

Digitale Tijdschriftenarchief Stichting De Hollandse Cirkel en Geo Informatie Nederland

Kaartbulletin | 1970 | | pagina 20