de zeekaart zullen worden overgenomen behoort tot een der voornaamste taken
van de kartograaf. Voorts raadpleegt deze de desbetreffende lichtenlijsten, zeemansgidsen, getijge-
gevens, puntenlijsten, gegevens van andere diensten b.v. topografische kaarten, luchtfoto's.
Omvat de kaart buitenlands gebied dan wordt dit van de zeekaarten van het betrokken land overgenomen in
de stijl en uitvoering, welke bij de Nederlandse Hydrografie gebruikelijk zijn. De verantwoordelijke karto
graaf maakt tijdens het samenstellen van de kaart een bronbeschrijving, waarin, onder meer, vermeld
worden de bronnen waarnaar de kaart is samengesteld, eventuele afwijkingen van het minuutblad, de juiste
afmetingen, gemeten van af de binnenrand van de verdeelde rand, door berekening verkregen, een duide-
lijke omschrijving van het kaartnet.
Terwijl vroeger de kartograaf het kaartbeeld in extenso op papier tekende, en in inkt zette, de netkaart
(zie boven), als model voor de graveur, geschiedt dit thans in eenvoudige gevallen niet meer, doch krijgt
de tekenaar aanwijzingen hoe te handelen. Hij ontvangt een calque of witdruk van het minuutblad, waarop
het in te tekenen kaartbeeld is aangegeven. Dit wordt dan door hem tot de kaartschaalverkleind. Wordt de
zeekaart samengesteld uit verschillende bronnen, waarbij allerlei aansluitingsmoeilijkheden voorkomen,
dan maakt de kartograaf van de kaart eerst een model voor de tekenaar.
Evenals bij de topografische kaarten wordt bij het afleiden van kaarten op kleine schaal uit die op grotere
schaal generaliseren toegepast; b.v. dicht bij elkaar liggende ondiepten worden binnen eenzelfde diepte-
of gevarenlijn gesloten, worden vele namen weggelaten, het vermelden van lichten wordt besnoeid enz.
Een tweede kartograaf maakt of wijzigt met behulp van alle gegevens de beschrijving voor de zeemansgid
sen en andere boekwerken.
V.5.i. In de vorige eeuw en nog in het begin van de twintigste werden de zeekaarten voor reproductie in
koper gegraveerd. Dit geschiedde veelal in Parijs, o. a. bij de firma E. Biseaye; een enkele maal werd
een opdracht daartoe verstrekt aan de graveur C. Metzeroth te Hildburghauseten zuidoosten van Mei
ningen in Thüringen.
Sedert 1947 maakt men gebruik van foto-lithografie en de rotatie-offset pers. De voor offset-druk nodige
eindoriginelen worden gewoonlijk geheel met de hand getekend op astrafoil of sicoprint met Pelikan K-inkt
met behulp van de trekpen en - afhankelijk van de tekenaar en ook van de lettersoort - tekenpennetjes van
Joseph Gillotts Son: Crow Quill no. 659; voor fijn werk ook van Brandauer tekenpennen no. 518. Voor het
invullen van grote vlakken gebruikt men Hausleiter afdekinkt. De vellen worden geprepareerd met Pelikan
F K; räderen geschiedt met een naald, waarna prepareren met Pelikan P K plaats vindt.
Titels, aardrijkskundige namen en dieptecijfers, noten, tabellen en dergelijke worden fotografisch gezet
en vervolgens gemonteerd.
Het drukken geschiedt 6f bij de Topografische Dienst öf bij een particuliere firma.
ContactcopieSn (om spiegelbeeld te verkrijgen) voor het brengen van het positieve kaartbeeld op de zink-
plaat van de rotatie-offset pers worden door de drukkerij vervaardigd. Als iets bijzonders zij vermeld,
dat in verband met een juiste reproductie het aanbrengen van correcties op de plaat en het schoonmaken
veelal uitgevoerd wordt door de betreffende tekenaar van de afdeling hydrografie.
Graveren en volledige montage zijn nog in het experimentele Stadium.
(wordt vervolgd)
24
KB 22
