In het Staringgebouw wijst hij me op bruingrijze schilderijen, die keurig ingelijst aan de wanden in de
gangen hangen. Het zijn lakfilms, de decoratieve bodemmonsters van een werkelijkheid, die onder onze
vaak onwetende voeten, verteilen over de grond waarop onze voorouders leefden. Sindsdien is veel veran-
derd; gebleven is onze verbondenheid met de aarde.
Zo is klei niet zomaar klei. Een Zeeuwse boer, die het over zware klei heeft, bedoelt daarmee kleigrond
met ongeveer 30 procent klei. In het rivierkleigebied wordt daarentegen grond met 50 tot 60 procent klei
zware grond genoemd. En in het Dollardgebied wordt onder grond met 35-45 procent klei pas zware klei
verstaan. Daarom is een systeem ontworpen, waarin alle Nederlandse gronden naar hun eigenschappen
worden beoordeeld. Uitgegaan is van de meetbare eigenschappen ontstaan door bodemvorming, dat wil
zeggen veranderingen, opgetreden nadat het ruwe materiaal door de zee, de rivieren of de wind is afgezet.
Dankzij deze aanpak is een uniforme landelijke indeling ontstaan. De principes hierbij gebruikt, liggen ook
ten grondslag aan het internationale systeem, dat in de Verenigde Staten is ontwikkeld.
Er werden nieuwe, maar Nederlandse, namen gekozen. Taalkundigen assisteerden Stiboka hierbijEr
zijn nu vijf zogenaamde "orden", die weer uiteenvallen in 13 suborden, op hun beurt onderverdeeld in
25 groepen. De vijf orden heten: veengronden, podzolgronden, brikgronden, eerdgronden en vaaggronden.
Podzol- en brikgronden werden onderscheiden naar de zogenaamde inspoelingslagen. (Het wegzakkende
water kan materiaal uit de bovengrond meevoeren, dat dieper in de bodem wordt afgezet; er ontstaan zo
inspoelingslagen van humus, ijzer en aluminium).
Op de bestellijst van demonstratiemateriaal voor onderwijs van de Stichting (bestelling van lakfilms,
kleurendia's en kleurenfoto's) treffen we de volgende bizarre namen aan: "Ooivaaggrond in kalkrijke jonge
rivierklei (stroomruggrond)laarpodzolgrond in dekzand op keileem (oudere ontginningsgrond); holtpodzol-
grond in gestuwd preglaciaal; plaseerdgrond in kalkloze oude zeeklei (katteklei)" enz. enz. Dit als voor-
beeld van de vergaande detaillering, die Stiboka heeft toegepast. "Priegelwerk", maar noodzakelijk
KB 23
9
