van electronisch gbstuurde tekenmachinesDe meeste van deze noviteiten werden in de jaren '50 en '60
bij de Topografische Dienst uitgeprobeerd en ingevoerd.
In de tweede plaats kan worden vastgesteld dat zieh in genoemd tijdvak belangrijke verschuivingen voorde-
den in de kring van afnemers van de topografische kaart. De militaire gebruiker, vanouds principaal en
opdraehtgever van de Topografische Dienst, werd althans numeriek als het wäre overvleugeld door de
civiele kaartgebruiker, hetgeen in Nederland, waar elk jaar een geboorteoverschot van 130.000 - 140.000
zielen (dit is een bevolking van de stad Arnhem) ruimtelijk dient te worden ingepast, alleszins verklaar-
baar is. Onder Uw leiding, Heer Den Hengst, is de Topografische Dienst de nieuwe kring van afnemers,
die aan kaartschaal, legenda, kartografische weergave en revisietempo haar eigen eisen stelt, met veel
begrip tegemoet getreden. Indien nodig hebt U de belangen der civiele kaartgebruiker zelfs verdedigd. Als
gevolg van deze verschuivingen heeft de Dienst veel van zijn exclusieve militaire karakter en daarmede
zijn vroegere ongenaakbaarheid prijsgegeven, een ontwikkeling die in brede kring is toegejuicht.
Beter dan voorheen wordt de landskartering thans gezien als een dienstverlening van de overheid ten bäte
van het algemeen belang.
In de derde plaats was de ambtsperiode van de heer Den Hengst, nationaal zowel als internationaal, geken-
merkt door een toenemende behoefte van tekenaars, kaarttechnici, redakteuren enz., kortom van alle
groeperingen die bij de kaartproduktie zijn betrokken, aan meer contact en aan uitwisseling van gedachten
en ervaringen. Deze ontwikkeling heeft geleid tot het ontstaan van een aantal samenwerkingsverbanden,
waarvan hier slechts een tweetal "non-governmental" organisaties worden genoemd: de Kartografische
Sectie van het Koninklijk Nederlands Aardrijkskundig Genootschap op nationaal niveau en de International
Cartographic Association in het internationale vlak.
Zonder in detail te treden wil ik graag namens het KNAG de mening uitspreken dat de scheidende directeur
op elk der drie genoemde terreinen zijn tijd uitstekend heeft verstaan. Daardoor heeft hij enerzijds in ieder
geval in de kring der aardwetenschappen en waarschijnlijk ver daarbuiten het gezag van de Topografische
Dienst hoog gehouden, anderzijds heeft hij direct zowel als indirect bijgedragen tot de opbouw en bloei van
het kartografisch verenigingsleven. Längs directe weg door zelf gedurende een periode van 10 jaren als
bestuurslid van de Kartografische Sectie aktief mede te werken; in indirecte zin door zijn medewerkers bij
de Topografische Dienst gelegenheid te bieden om als auteur, als spreker, dan wel als redacteur, aan de
werkzaamheden van de Sectie deel te nemen.
Het is duidelijk dat deze medewerking voor de ontwikkeling der Kartografische Sectie van grote betekenis
is geweest en het zal dan ook geen verwondering wekken dat wij als tegenprestatie de heer Den Hengst een
bescheiden, zij het dan ook blijvende herinnering wensen aan te bieden. Het is ons bekend dat U zieh binnen
kort met mevrouw gaat terugtrekken in Slenaken in Zuid-Limburg, niet van de Belgische grens. Zij die
hebben verwacht dat U als part-time verkenner zou blijven medewerken aan de revisie van de Zuidlimburg-
se kaartbladen 1 25 000, of misschien de samenstelling van een thematische kaart van de culinaire ge-
neugten in Nederland ter hand zou nemen - een taak die wij U overigens graag zouden toevertrouwen - wor
den echter teleurgesteld. Immers de wäre menselijkheid begint pas wanneer het negotium is verricht en
het otium aanbreekt. Op Uw verlangest prijkt dan ook geen tekentafel of reproduktiecamera, doch slechts
een prozalsche Werkbank met toebehoren, inclusief natuurlijk een bankschroefIk beschouw het als een eer
U dit laatste onmisbare attribuut uit naam van de leden van de Kartografische Sectie aan te bieden. Ik kwijt
mij met des te meer genoegen van deze taak, daar ik U ook in het persoonlijke vlak heb leren kennen en
waarderen als een man die zieh niet graag op de voorgrond plaatst, als een uitstekend gastheer en een goed
vriend. Ik mag aan dit blijk van waardering de wens verbinden dat U beiden in goede gezondheid nog vele
aangename jaren te Slenaken zult doorbrengen. Möge U bij het aandraaien van de bankschroef nog eens te-
KB 24
9
