De interpretatie van topografische kaarten
Het gebruik van topografische kaarten als bron van informatie bij het geografisch onderzoek vergt een af-
zonderlijke beschouwing. Er is wel eens gesteld dat een goede topografische kaart evenveel informatie ver-
schaft als een compleet boek. Daarom is de inhoud van een kaart nooit in ödn oogopslag te vatten en zal
iedere poging daartoe weinig concrete resultaten opleveren.
Meer dan de thematische kaart, die meestal £en of slechts enkele onderwerpen behandelt en erop gericht
is om deze informatie duidelijk en in het oog springend door te geven, geeft de topografische kaart slechts
door een systematische en vaak tijdrovende analyse haar geheimen prijs.
Hoewel een uitvoerige interpretatie van de topografische kaart, evenals de interpretatie van luchtfoto's,
belangrijke informatie levert, zal het practisch onderzoek in het terrein hierdoor echter nooit overbodig
worden. Het gebruik van kaart en foto komt wel in belangrijke mate ten goede aan een efficiente uitvoering
van het onderzoek daar een vakkundige interpretatie belangrijke aanknopingspunten kan verschaffen en zelfs
in hoge mate de richting kan bepalen waarin het onderzoek dient te gaan.
De kwaliteit van het beschikbare kaartmateriaal bepaalt in hoge mate het resultaat van de kaartinterpretatie
De eisen die men aan de kaarten stelt betreffen vooral de schaal en, indien het gaat om de bestudering van
het relief, de grootte van het hoogtelijnen-interval. Kaarten op kleine schaal zijn meestal sterk gegenerali-
seerd en bieden daardoor onvoldoende detail-informatie. Evenzo worden bij een te groot hoogtelijnen-inter
val de detailvormen van het relief niet of onvoldoende afgebeeld, waardoor de kaart voor interpretatie van
de reliefvormen weinig waarde heeft. Voor het uitvoeren van een kaartinterpretatie is daarom enig inzicht
in de wijze van karteren van de topografie vereist,
Bij de uitvoering van een kaartinterpretatie is het gebruikelijk om, evenals bij de luchtfoto-interpretatie,
op een transparant vel die gegevens over te nemen welke voor de bestudering van een bepaalde problematiek
nodig zijn. Een dergelijke methode biedt het voordeel dat in een volgende fase bepaalde verschijnselen op
eenvoudige wijze met elkaar vergeleken kunnen worden. Het is b. v. mogelijk een overlay met gegevens over
het bodemgebruik, afgeleid uit de topografische kaart, te leggen op een bestaande bodemkaart en vervolgens
op grond van een systematische vergelijking van beide beeiden bepaalde correlaties op te sporen.
De informatie die door de topografische kaart wordt geboden is van een zeer gemengde aard. De topogra
fische gesteldheid, en de afbeelding daarvan in de vorm van een topografische kaart, bestaat uit een groot
aantal details en situaties die het resultaat zijn van de inwerking van fysische verschijnselen en menselijke
activiteiten op het aardoppervlak. Door de interpretatie van het topografische kaartbeeld traeht men de in-
vloed van deze verschijnselen te achterhalen en te verklaren. Het gaat er hierbij vooral om de onderlinge
betrekking tussen de diverse fysische en andere verschijnselen vast te stellen. Men kan zieh b. v. op grond
van het kaartbeeld afvragen waarom bepaalde menselijke nederzettingen op bepaalde plaatsen in het land-
schap voorkomen of wat de reden is van bepaalde verschillen in het gebruik van de bodem.
Uit interpretatie alleen kan vrijwel nooit een afdoende verklaring worden gegeven van deze en soortgelijke
verschijnselen. De richting waarin men verder gaat onderzoeken kan echter door interpretatie van kaart en
luchtfoto in hoge mate worden bepaald. Geen andere methode biedt de mogelijkheid om de locatie en ruimte-
lijke verspreiding van bepaalde verschijnselen op deze wijze, snel en doelmatig, te demonstreren.
Uit de praktijk van het fysisch-geografisch onderzoek zijn enkele voorbeelden gekozen, welke de mogelijk^
heden van de kaartinterpretatie op duidelijke wijze illustreren. De fysisch-geograaf bestudeert de fysische
verschijnselen van het aardoppervlak en tracht het ontstaan en de ontwikkeling van de vormen van het aard
oppervlak te verklaren. De topografische kaart, de afbeelding van dit aardoppervlak, levert bij uitstek in
formatie die voor het onderzoek van deze vormen en verschijnselen van belang is.
Een tweetal kaartelementen speien bij de fysisch-geografische kaart-interpretatie een dominerende rol nl.
14
KB 24
