zieh ontwikkelde of beter, waardoor deze ontwikkeling faalde. De enige bijdrage aan de kartografie tijdens
deze periode waren de toeristenkaarten, die gemaakt werden um de pelgrims naar het Heilige Land te lei
den.
Deze kaarten gaven weinig meer dan een afbeelding van de belangrijke plaatsen en hadden weinig, of hele-
maal geen, nauwkeurigheid in afstand en richting, wat niet veel verschilt met veel tegenwoordige toeristen-
kaartjes.
De kartografen besteedden toen veel tijd aan pogingen om de wetenschappelijke kennis, die reeds verzameld
was, te weerleggen en gebruikten daarbij bijbelteksten als bewijs: Jesaja 40: 22 - Hij is het die daar zit
boven de aardcirkel - (dit bewees dan dat de wereld een platte schijf is); Jesaja 11:12 - en verzamelde de
verstrooiden van Juda van de vier hoeken der aarde - (dit bewees dan dat de wereld een vierkant of een
rechthoek is).
Dit soort zaken had de meeste aandacht tot aan de tijd van Hendrik de Zeevaarder, die in de 15e eeuw in
Portugal leefde. Hendrik herstelde de wetenschappelijke methoden van kartering en onderrichtte zijn men-
sen in het toepassen van de wiskunde en de astronomie voor hun navigatie en bij het in kaart brengen van
vreemde wateren. Van iedere nieuwe ontdekking längs de Westkust van Afrika waren de kapiteins verplicht
een zo volledig mogelijk rapport met ondersteunende kaarten te maken.
De tijd tussen 1450-1650 is bekend om de kunstzinnig verzorgde kaarten. De kaarten waren, op zichzelf,
artistieke meesterstukken en waren niet alleen een afspiegeling van de kartografische kennis van die tijd,
maar gaven ook een afbeelding van het nationale leven: over gewoonten, kleding en levenswijze op het plat-
teland en in de stad; over nationale Produkten en de wijze waarop deze naar de markt vervoerd werden;
over sehepen; en over instrumenten, zowel voor de navigatie als het landmeten.
Zeekaarten waren in de 17e eeuw de kaarten met de grootste nauwkeurigheid en de andere kaartenmakers
profiteerden daar dankbaar van. Binnenlandse afstanden werden doorgaans längs de hoofdwegen en rivieren
in mijlen aangegeven en Steden, bossen en bergen werden panoramisch voorgesteld. Hoewel het planchet
honderd jaar tevoren beschreven was en voor het samenstellen van enige kaarten van Engeland gebruikt
werd, gebruikte John Ogilby in 1670 het meetwiel en het kompas voor de bewerking van de eerste wegenat-
las van Engeland.
De abt Picard komt de eer toe voor de
eerste nauwkeurige nationale landmeting
en tevens voor het eerste gebruik van
een verrekijker voor opmetingsdoelein-
den. Picard's driehoeksmeting van de
Parijse meridiaan legde de basis voor
de juiste bepaling van de gehele omtrek
van Frankrijk. Koning Lodewijk de veer-
tiende maakte de opmerking dat dezeop-
meting hem meer grondgebied kostte,
dan hij door een oorlog verloren zou
hebben. Deze opmeting werd ook de ba
sis voor de eerste internationale meet-
keten. Met een peiling over het Kanaal
van twee triangulatiereeksen werden de
meridianen van Parijs en Greenwich
nauwkeurig bepaald. Deze meting be-
De kustlijn van Frankrijk, voor en na de opmeting van Picard
VNCLETEBHE
IAHTE DE
France
Onfrr
n: an
Gas co g.
18
KB 25
