afzonderlijke gebiedsdelen, vnl. in verband met de regionale economische en sociale planning. In deze
landen zijn reeds vele, soms zeer omvangrijke regionale atlassen versehenen. Daar het echter in hetvoor-
nemen ligt om, aansluitend aan de opgave der nationale atlassen, binnen afzienbare tijd ook een soortgelijk
overzicht betreffende de regionale atlassen samen te stellen, zien wij thans van een verdere bespreking
hier van af.
Op een andere ontwikkeling zouden wij hier wöl in het kort de aandacht willen vestigen, namelijk het stre-
ven naar thematische karteringen op continentale en mondiale schaal. Edn van de moeilijk of mogelijk
zelfs in het geheel niet te elimineren nadelen van de nationale atlassen blijkt hun geringe onderlinge ver-
gelijkbaarheid te zijn. Niet alleen lopen de kaartschalen en daarmede de mate van generalisering sterk uit-
een, hetgeen, gezien de grote verschillen in oppervlakte, nauwelijks te vermijden is, doch ook de keuze
der thema's, de gebezigde teken-, kleur- en signatuursleutels, de gehanteerde statistische eenheden, en
voorts vrijwel elk ander kartografisch criterium verschilt van atlas tot atlas. Ondanks de pleidooien, die
autoriteiten als Saliädev, Witt en anderen voor een grotere mate van unificatie hebben gehouden, is hiervan
tot nu toe zeer weinig te bespeuren en waar een eenmaal geaeeepteerd concept, zeker voor een zo kostbaar
object als een nationale atlas, meestal later nauwelijks meer ingrijpend kan worden gewijzigd, is niet te
verwachten dat hier in de toekomst nog verandering in zal komen.
Intussen schrijdt de internationale vervlechting op tal van gebieden in steeds sneller tempo voort en daar
mede stijgt ook de behoeft aan kaartwerken die op supra-nationale, continentale en zelfs mondiale schaal
gegevens bieden die onderling vergelijkbaar zijn. Met andere woorden, "boven" de nationale atlassen be
ginnen zieh thans op verschillende gebieden reeds continentale en wereld-"atlassen" af te tekenen, voorlo-
pig nog voomamelijk op fysisch-geografisch gebied. Daarbij dient nog niet zozeer gedacht te worden aan
de reeds sedert geruime tijd verschonende mono-thematische wereldatlassen, zoals de "Welt-Forstatlas"
of de "World Atlas of Agriculture". Deze atlassen hebben weliswaar het voordeel van een uniforme teken
en signatuursleutel voor alle kaarten, doch een nadeel blijft dat de verschillende gebieden op uiteenlopende
schalen worden afgebeeld, waarmede een wisselende generaliseringsgraad gepaard gaat, die de vergelijk-
baarheid toch weer ongunstig bei'nvloedt.
Men zoekt de oplossing nu tevens in de richting van kaartwerken, die mondiaal of per continent 6dn thema
op zo groot mogelijke schaal behandelen en dus in zekere zin een analogie vormen van de Internationale
Wereldkaart 1 1 000 000, hoewel dit kaartwerk het helaas nooit tot een redelijke mate van uniformiteit
heeft gebracht. Beter kan men deze kaartwerken dan ook vergelijken met de Operational Navigation Chart
1 1 000 000 of de Wereldkaart (Karta Mira) 1 2 500 000 die beide homogeen zijn in opzet en uitvoering,
doordat zij door of onder toezicht van öön instantie tot stand kwamen.
Waren het tot nu toe geografische (topografische) kaartwerken, die op deze wijze ontstonden, thans bevin-
den zieh een aantal kaartwerken in uitvoering of voorbereiding, die voor bepaalde thema's uit de fysische
geografie zullen resulteren in continents- of wereldkaarten, op een schaal die in vele gevallen groter is
dan de schaal, waarop hetzelfde verschijnsel in vele nationale atlassen is afgebeeld.
Het imposante programma voor deze kaartwerken wordt deels afzonderlijk, deels in samenwerking uitge-
voerd, respectievelijk voorbereid door de UNESCO, de Russische Akademie van Wetenschappen, de Bun
desanstalt für Bodenforschung, de FAO en de Internationale Geologische Unie. Het speelt zieh geheel af op
het gebied der aardwetenschappen en omvat de volgende onderdelen:
Geologie: Geologische wereldatlas (1 10 m.), Europa (1 1,5 m.), Afrika, Azih, Arctisch-ensubarc-
tisch gebied (alle 1 :5 m.), Sovjet-Unie (1 1,5 m.); Intern. Quartairkaart van Europa (1 2, 5 m.).
Tektoniek: Europa, Sovjet-Unie (beide 1 2, 5 m.), Afrika, Latijns-Amerika, Arctisch-ensubarctisch
gebied, Eurasib (alle 1 5 m.), Aziö (schaal nog onbekend), Grote Oceaan (1 10 m.).
28
KB 25
