In Veldhuizen werden in de potstallen vooral heideplaggen en zand gebruikt. De plaggen werden geslagen op
de Ginkelse heide. Het ophogingsdek is in Veldhuizen ongeveer den meter dik. Dergelijke gronden met een
donkere humushoudende bovengrond van meer dan 50 cm (enkeerdgronden) zijn goede akkergronden die door
de gewassen tot grote diepte kunnen worden doorworteld. Door hun gewoonlijk vrij hoge ligging hebben zij
zelden of nooit wateroverlast, terwijl de dikke humeuze bovengrond zoveel vocht kan bevatten, dat de ge
wassen vrijwel nooit ernstig verdrogen. Afbeelding 9 geeft ter vergelijking een beeld van de hoeveelheid
voor de planten beschikbaar water in een enkeerdgrond en in een veldpodzolgrond. Het blijkt dat de zwarte
enkeerdgrond 152 mm water voor de planten beschikbaar heeft, de veldpodzolgrond slechts 35 mm.
mm vocht mm vocht
80
120
160 200 240
280
40
80
Ml
A12
Aan1
PF 2.3
B2
Aan2
40
40
beschikbaar
vocht
B3
Aan3
sommatie-curve
bij pF 2.3
80-
B3/C
sommatie-curve
bij pF 4.2
152 mm
beschikbaar vocht
120
cm
120
cm
enkeerdgrond
veldpodzolgrond
Afb.9 Hoeveelheden beschikbaar voaht in de bewortelde laag van een
enkeerdgrond en een veldpodzolgrond
De chemische vruchtbaarheid van deze gronden is door de eeuwen heen op peil gehouden door de voortdu-
rende stroom van minerale voedingsstoffen die met de plaggen van de heide kwam. De heide is hierdoor in
de loop van de tijd sterk verarmd. Aan het einde van de vorige eeuw kon op veel enkeerdgronden geen be-
hoorlijk gewas meer worden verbouwd. Veel werd er toen bebost. Eerst toen Thomasslakkenmeel beschik
baar kwam, in het begin van deze eeuw, nam de produktie weer sterk toeHet gunstige effect van deze
fosfaatmeststof is mogelijk ten dele het gevolg van de kalk die er in aanwezig is, maar moet toch ook aan
het fosfaat zelf worden toegeschreven, dit ondanks het feit dat in enkeerdgronden het totale fosfaatgehalte
zeer hoog is, vergeleken met andere zandgronden. Kennelijk kan het van nature aanwezige fosfaat niet in
voldoende mate door de planten worden opgenomen.
Voor de huizenbouw is het nodig het donkere humeuze materiaal weg te graven tot op de blanke zandonder-
grond. De humeuze Stoffen zouden door zwei en krimp en doordat zij op de duur verteren volumeverande-
iingen in de grond veroorzaken en daarna scheuren in de huizen. Het humeuze uitgegraven materiaal kan
goed gebruikt worden voor de aanleg van tuinen en plantsoenen op schrale zandgronden.
De excursie wordt voortgezet in de richting van de oude weg Arnhem - Utrecht. Even over het kruispunt
met deze weg staat het huis Kernheim. Het is in 1801 gebouwd op de plaats van een middeleeuws kasteel
(Renaud, 1965). De oudste leenbrief dateert van 1426 toen het in leen werd gegeven aan Udo de Boze. De
heren van Kernheim hebben een belangrijke rol gespeeld in de geschiedenis van de Streek. Zo hadden zij
18
KB27
