Onder groep 1) vallen de start- en landingskaarten van de verschillende luchthavens en de kaarten van hun
controle-gebieden; onder groep 2) de navigatiekaarten bestemd voor het vliegen op zieht of op de Instrumen
ten. De kaarten van groep 2) zijn evenals die van groep 1) op verschillende schalen, voor verschillende vor-
men van luchtverkeer waarbij op verschillende hoogte gevlogen wordt, te verkrijgen. Voor helikopters is
er de schaal 1:250.000, voor snellere vliegtuigen zijn er schalen 1:500 000 en 1:1 000 000. Met de komst
van supersone vliegtuigen als de Concorde zullen nog kleinere schalen gebruikt gaan worden. Groep 3), aan
het vliegverkeer gewijde thematische kaarten, kunnen bijv. thema's uitbeelden als het aantal passagiers of
de hoeveelheid vracht per route, het aantal vluchten per dag of week per route, netwerken van maatschappij -
en, voor passagier- en voor vrachtvervoer (zoals SAS Cargomap), toe- of afname van de intensiteit, etc.
Voor groep 4), de kaarten voor het luchtvaarttoerisme, komt Meine met de definitie Darstellung der Luft
verkehrswege für die Lufttouristik*). Hierbij moet niet gedacht worden aan een schematische weergavevan
de zones die het net van luchtwegen vormen, maar bedoeld worden de projekties van die luchtwegen op de
grond, dus afbeeldingen van het gebied waarover gevlogen wordt. In tegenstelling tot luchtvaartbeveiligings-
en luchtvaartnavigatiekaarten, die worden uitgegeven door de civiele en militaire autoriteiten, worden de
kaarten voor de luchtvaartpassagiers meest door de maatschappij en zelf gepubliceerd.
De luchtvaarttoerismekaarten zijn soms moeilijk te onderscheiden van de thematische kaarten die voor de
passagiers de informatie geven over het luchtlijnennet van een bepaalde maatschappij. Bij groep 4) valt de
nadruk echter meer op cön route, bij groep 3) meer op het gehele net. Dit onderdeel van groep 3), kaarten
van het lijnennet van een maatschappij, zijn kartografisch van weinig belang. Meestal zijn het sterk gegene-
raliseerde geografische ondergronden, met opdruk van gestyleerde luchtlijnen. Interessant is hoogstens de
projectie waarin men de aarde wringt om het gehele net van luchtlijnen van een maatschappij, waarbij ook
vaak poolroutes hören, erop af te kunnen beeiden.
Naar de vorm kunnen we kaarten voor het luchtvaarttoerisme indelen in atlassen, uitvouwbare kaarten en
niet vouwbare kaarten. De meest voorkomende vorm is de uitvouwbare kaart; in luxe-editie kan deze tot
een atlasje worden samengebundeld, waarbij dan ook vaak reklame-boodschappen worden opgenomen. De
niet-vouwbare kaarten, die afmetingen hebben tot 40 x 30 cm, zijn niet bestemd om door de passagiers
meegenomen te worden, doch worden in het toestel doorgegeven, of zitten tegen de achterzijde der stoelen
gemonteerd; ze zijn meestal geplastificeerd en op dikker materiaal gedrukt.
De kaarten voor het luchtvaarttoerisme zijn in de eerste plaats bedoeld voor de orientering van de passa
giers ("to allow you to follow the progress of your flight"): längs welke route gaat het vliegtuig van het punt
van vertrek naar het punt van bestemming, welke luchthavens worden er nog meer aangedaan. In de tweede
plaats komt daarbij: kan ik aan de hand van de kaart onderweg, door naar buiten te kijken, bepalen waar ik
ben, hoever ik al gevorderd ben. De meeste kaarten voldoen aan de eerste eis, in min of meerdere mate.
Slechts een klein deel blijkt ook in de praktijk aan het tweede kriterium te voldoen. Waar hangt de mogelijk-
heid tot orientatie tijdens de vlucht voor de passagiers van af? In de eerste plaats van het feit of men aan/
voor een patrijspoort zit, of er voldoende daglicht en weinig wölken zijn, zonder störende vleugels of ver
bündende zon. Verder is het een kwestie van snelheid en hoogte van het vliegtuig, schaal van de kaart, pro
jectie van de kaart, weergave van het aardoppervlak, dat wil zeggen van het relief, vegetatie of gesteenten,
hydrografie en man-made features. In de praktijk wordt de mogelijkheid tot orientatie bepaald door een
combinatie van deze factoren. Voor de duidelijkheid zullen we ze afzonderlijk behandelen.
Nachrichten aus dem Karten- und Vermessungswesen, Reihe I, Heft nr. 14. K.H. Meine - Zur Ausstel
lung "50 Jahre Luftfahrt-Kartographie", p. 71
20
KB 29
