legenda bij de weergave van verschtllende landschappen op een kaart teniet te doen, maar vaak ook om
anachronismen der legenda op te heften. Standaard-legenda's werken min of meer als een filter
dat bepaalde topografische gegevens aan het kaartbeeld onttrekt. Zoals gassen of dampen, volgens de Wet
van Kirchhoff, aan het doorvallende polychromatische licht lichtstralen van bepaalde golflengten onttrekken,
zo onttrekken landelijke standaard-legenda's bij toepassing ervan voor specifieke landschappen of "stad-
schappen" aan het "polythematisch topografisch spectrum" bepaalde monothematische bestanddelen.
De uit dergelijke "absorberende legenda's" resulterende topografische kaarten bieden de kaartgebruiker
een onvolledig landschapsbeeld; de wel afgebeelde landschapskenmerken en bestanddelen krijgen op deze
kaarten een zekere accentuering, waardoor het spectrum van deze topografische kaarten verschuift naar
dat van thematische kaarten.
Zo nadert de befaamde Zwitserse topografische kaart 1 25. 000 het karakter van een relibfkaart; en de
topografische kaart 1 200. 000 van de Republique du Tchaad dat van een orohydrografische kaart. Voor be
paalde landsdelen is dit kaartbeeld het meest gebigend, voor andere landsdelen echter blijkt de legenda
leemten te kennen, waardoor een onvolledig kaartbeeld ontstaat.
In het verleden, en in bijzondere gevallen ook bij moderne kaarten, was onvolledige weergave van het topo
grafisch spectrum vaak onvermijdelijk door het ontbreken van voldoende terreingegevensVoor grote delen
van de aarde zijn thans echter, dank zij de luchtfotografie en intensieve topografische inventarisaties, zoveel
gegevens beschikbaar dat het specifieke karakter van de verschillende landschappen op de topografische
kaart tot uitdrukking kan worden gebracht. Dit vereist echter dat de classificatie van topografische gege
vens en het daarop afstemmen van de legenda niet zozeer landelijk, nationaal doch eerder
landschappelijk, internationaal zal geschieden. Het is daartoe een vereiste te komen tot inter
nationale samenwerking bij de typering van landschappen. Voor elk der geclassificeerde landschappen zou
een specifieke topografische legenda moeten worden opgesteld die ook aan weerszijde van de landsgrenzen
wordt toegepast wanneer de betrokken landschappen zieh daar uitstrekken. Evenals er reeds internationale
samenwerking is bij het maken van middel- en kleinschalige thematische kaarten en topografische over-
zichtskaarten, zo dient zieh thans de noodzaak aan van internationale samenwerking bij de op het landschaps-
karakter gerichte grootschalige topografische kartering. Wellicht ligt hier een opgave voor een I. C.A. -
werkgroep.
Zonder internationaal overleg zal echter de diversiteit van "nationaal" getinte topografische kaarten blijven
bestaan. De karakterverschillen van deze kaarten kan men binnen een Schema tot uitdrukking brengen
(zie fig.l). Op de verticale as wordt de breedte van het topografisch spectrum der kaarten uitgezet, op de
horizontale as de kaartschaal en de mate van generalisatie en symbolisatie.
In het Schema is de plaats aangegeven van een aantal kaarten; de plaats van de topografische kaarten
1 25. 000 is gemarkeerd door een rechthoek. Daarbinnen is een zestal topografische kaarten uit verschil
lende landen aangeduid. Het blijkt mogelijk de volgende topografische kaarttypen te onderscheiden: (zie
f ig - 2)
- Het Belgische type. Dit vertoont mbör dan de andere kaarten een continu topografisch spectrum,
met name geldt dit voor de bebouwing en de orografie.
- Het Nederlandse type met een vrij breed topografisch spectrum, met uitzondering voor de
bebouwing
- Het Duits-Deense type met een vrij breed topografisch spectrum voor bodembedekking (be-
groeiingsvormen) en de orografie.
- Het Italiaanse type met een accentuering van hoogten in een opmerkelijk smal spectrum voor
bebouwing en bodembedekking.
16
KB 30
