De kleuren stemmen weer overeen met de Amster-
damse kaart 1 10.000, namelijk: rood=bebouwing,
blauw=water, groen=parken en plantsoenen, (ras
ter-) geel=zand en duinen, (raster-) grijs=industrie-
terreinen en (raster-) lichtgroen=het overige land.
De hoofdwegen kregen de volle gele kleur waardoor
ze goed tot hun recht komen en de situatietekening
werd in een bruine tint uitgevoerd zodat de zwarte
teksten goed leesbaar blevenEigenlijk zijn de
straatnamen iets te mager voor deze schaal, maar
dat houdt verband met de 1 5000-kaart. De wijkna-
men werden als forse vette namen in de blauwe
kleur dwars over alles heen gedruktMooi is dat
niet, maar wijknamen geven haast altijd problemen
Het blauw werd ook gebruikt voor de vakindeling in
halve kilometers dat gebaseerd is op de coördinaat-
punten van de 1 5000. Coördinaatcijfers ontbreken
nu, maar daarvoor in de plaats kwam de vakaandui-
ding met letters en cijfers
Een viertalige legenda completeert deze goede en
vooral verzorgde kaart van Haarlem.
A V.
NIEUWE AARDRIJKSKUNDEBOEKEN MET
KAARTJES
Bij Meulenhoff Educatief te Amsterdam versehe
nen drie nieuwe deeltjes van de aardrijkskundese-
rie "De Geo geordend", namelijk: BASISBEGRIP-
PEN voor vwo-havo-mavo, 7e druk, prijs j 15, 90;
REGIONALE BEHANDELING VAN EUROPA be-
stemd voor de brugklas, 5e druk, f 13, 50 en de
SOVJET-UNIE voor mavo, le druk, f 6,90.
De beide eerste deeltjes zijn van H.Dragt en W.A.
Hofland, onder redaktie van prof.dr.R.Tamsma en
de Sovjet-Unie is van H. Dragt en A C. van Hoek on
der redaktie van H. Dragt, W. AHofland en prof
dr.R.Tamsma. De kaartjes in alle drie de deeltjes
werden verzorgd door Falkplan/C.I.B. in Den
Haag, terwijl J.Sanders voor de beide eerstgenoem-
de deeltjes een aantal vlotte tekeningen maakte. De
serie wordt gekenmerkt door een frisse en aantrek-
kelijke lay-out, veel kleurenfoto's, grafiekjes en
gekleurde kaartjes.
BASISBEGRIPPEN is een zeer aantrekkelijk boek
geworden met paragrafen over: Kaart en luchtfoto;
atlasgebruik; kaartprojecties; thematische kaarten.
Andere hoofdstukken behandelen de natuurlijke om-
geving, de mensen, de landschapsinrichting enz
Bij de kaartjes vallen helaas enkele störende din
gen opzo is de topografische kaart naast de lucht
foto bijvoorbeeld ouder dan de foto en bovendien on-
volledig gekleurd. Voor de wereldkaartjes werden
zonder aanwijsbare reden drie verschillende equi-
valente projecties gebruikt en twee soorten signa-
tuur. In het kaartje neerslag (fig. 87) werd de witte
kleur gebruikt voor de zeeen fen voor de neerslag-
groep tussen geel en grijs, wat een verwarnende
indruk geeftMaar over het algemeen zijn de kaart
jes hier van behoorlijke kwaliteit.
In het deel over EUROPA zijn de 21 kaartjes van
veel minder gehalteVan de vier beschikbare druk-
kleuren zijn vaak alleen zwart en blauw gebruikt en
dan nog heel verschillendSoms met een grijze
zee, dan weer met grijs voor het land; met vette
kaders of als eilandkaartjes; zelfs hier en daar
met onduidelijke themasignatuurEr zijn ook enke
le heel störende fouten ingeslopen, zoals de ver-
wisseling van de legendateksten in fig. 27 waardoor
de meeste Zwitsers in de bergen blijken te wonen
en niet in de dalen; of in fig. 107 waar Amsterdam
en Zaandam ineens onder water blijken te liggen;
en in fig. 81 waar twee lijnrasters slechts in rich-
ting van elkaar verschillen en daardoor niet beeld-
vormend werken (Bertin!). Dat het ook heel goed
anders kan bewijst fig. 66 van Scandinavie, waar
duidelijk te onderscheiden themakleuren, een kust-
schaduwing en negatieve pijlen in de lichtblauwe
zee, thermometertjes en grijze wölken een zeer
aantrekkelijk en duidelijk kaartje vormen dat geheel
in de stijl van deze geo-serie past. Helaas bleef
het bij dit ene voorbeeld.
In het derde deeltje over de SOVJET-UNIE zien we
iets dergelijks: twee soorten kaartjes die in elk op-
zicht van elkaar verschillen: andere projectie, an
dere lijndikten, andere beschriftingsstijl en andere
kleuren. Wanneer er dan twee kaartjes naast elkaar
geplaatst worden valt dat wel heel sterk op (fig. 5
en 6)Men krijgt de indruk dat deze kaartjes
reeds bestonden en men verzuimt heeft om ze ook
maar enigszins aan elkaar aan te passen. Van de
"Geo geordend" zijn we deze wanorde niet gewend.
A.V.
JAN FRUMEAU MET PENSIOEN
Het opleiden van leerling-tekenaars bij de Topogra
fische Dienst in Delft is bijna 25 jaar lang verzorgd
door de heer J.A.Frumeau. Op 5 juli jl. bereikte
hij de pensioengerechtigde leeftijd. Dat hieraan in
deze rubriek aandacht wordt geschonken ligt in het
feit dat de heer Frumeau, bij iedereen beter bekend
als Jan Frumeau, in zijn leraarsperiode ongeveer
1400 sollicitanten testte en bijna 140 tekenaars op-
leidde. Een groot aantal van hen is nog steeds in de
kartografie werkzaam en zit verspreid over allerlei
instellingen in binnen- en buitenland.
Bij het afscheid van Jan Frumeau waren veel oud-
leerlingen op 30 juli naar Delft gekomen om hem
nog eens persoonlijk te huldigen voor zijn uitmun-
tend praktisch onderricht en zijn menselijk beleid.
Dit afscheid kreeg daardoor het karakter van een
gezellig weerzien van veel bekenden.
Samen met zijn echtgenote en twee dochters werd
Frumeau toegesproken door irLvan Zuylen, na
mens de directie van de Topografische Dienst en
door B. G. Henning namens de oud-leerlingenDe
opleidingsmethode van Jan Frumeau werd door hem,
samen met A .Ras, bewerkt tot een groot aantal les-
sen voor de schriftelijke PBNA-cursus kartogra-
fisch tekenaar, zodat ongetwijfeld nog velen van
hem het vak zullen leren, zij het zonder zijn nutti
ge mondelinge aanwijzingen.
Wij wensen Jan Frumeau nog vele rüs tige jaren in
goede gezondheid toe
RECTIFICATIE
Hetartikel inKaartbulletin32, van ILJ.vanDorsser en
A.LSalome, getiteld: Verschillende Systemen van geo-
morfologische detailkartering, blijkt op enkele punten
te verschillen van de engelse versie in het Geografisch
Tijdschrift VI1973afl.l en in Kartografie nr.61. Dene-
derlandse tekst in Kaartbulletin is geen vertalingvan
het engelse artikel, maar een voorlopige versie daar-
van, overgenomen uit de Berichten van de Fysisch
Geografischeafd. vandeR.U. Utrecht.
4
KB 33
