pas opgerichte Geografisch Instituut van de Harvard Universiteit. Raisz vervulde deze funktie tot 1950, het
jaar waarin het Geografisch Instituut weer werd opgeheven. Zijn jaren te Harvard waren bijzonder vrucht-
baar. Hij schreef er zijn General Cartography - de eerste zowel als de tweede druk (1948) - tekende er hon-
derden kaarten, waaronder talrijke "landform maps", schreef er talrijke artikelen en maakte er tenslotte
2 atlassen. De periode nä Harvard tot zijn overlijden in 1968 werkte Raisz thuis in zijn "Workshop" aan al
lerlei studies en opdrachten, terwijl hij daarnaast leeropdrachten vervulde aan de universiteiten van bijv.
Virginia, Florida en Brits Columbia.
Zoals opgemerkt beschikte Raisz over een exceptionele kombinatie van talenten en vaardigheden. Enerzijds
had hij door zijn opleiding te Budapest een goede mathematische ondergrond. Anderzijds beschikte hij over
een vaardige tekenhand en een grote talenkennis, die hem in staat Steide de ontwikkeling van de kartografie
in de Europese literatuur te volgen. Tenslotte had hij als bijprodukt van zijn Studie in de geologie de nodige
kennis in de geografie en geomorfologie vergaard, welke hij op zijn vele reizen - mogelijk gemaakt door een
lichte onderwijstaak bij Harvard - voortdurend uitbreidde.
De aktiviteiten van Raisz hebben in belangrijke mate bijgedragen tot de ontwikkeling van de kartografie in
Amerika. Behalve door zijn boek en zijn talrijke kaarten hielp hij hieraan mee door de oprichting van een
Kartografische Sectie", waarvan hij zeven jaar voorzitter was, als onderdeel van de Association of Ame
rican Geographers. Met veel toewijding heeft hij steeds geijverd voor het gebruik van verantwoorde kaarten
in het onderwijs. Hij ontwierp nieuwe kaartprojekties en was steeds in de weer de kartografische uitdruk-
kingsvormen te verbeteren. Deze pogingen resulteerden o.a. in de kreatie van het type morfografische kaart
informeei "landform map" genoemd, een type dat onverbrekelijk met de naam Raisz is verbonden en waar-
voor hij alleen al een plaats in de geschiedenis der kartografie verdiend. Bij de konstruktie van zijn "land
form maps" ging Raisz, voortbouwend op de Physiographic Diagrams die de geomorfoloog A.K. Lobeck in
de jaren '30 maakte, uit van de overweging dat kaarten met hoogtelijnen en bergschaduwing voor ongeoefen-
de kaartgebruikers te moeilijk zijn. Om dit bezwaar te ondervangen trachtte hij in zijn "landform maps" op
realistische wijze de belangrijkste elementen van het landschap, waaronder relief en vegetatie - op pictora-
le wijze weer te geven. Knap geomorfoloog en vaardig tekenaar als hij was, slaagde hij er in aan de hand
van topografisehe kaarten en luchtfoto's de terreinvormen natuurgetrouw in te tekenen. Het unieke karakter
van dit nieuwe kaartgenre, dat iedereen aansprak werd goed aangevoeld door regeringsinstanties, uitgevers
en onderwijsdeskundigen die veelvuldig van Raisz' diensten gebruik maakten. In de Tweede wereldoorlog
maakte hij in opdracht van militaire instanties een serie "landform maps" van gevechtsterreinen. In recente
tijd vervaardigde hij nog een nieuwe "landform map" van de Verenigde Staten t.b.v. de in 1971 versehenen
Nationale Atlas.
Als mens was Raisz een bescheiden, innemende man, "a nice person", zeggen de Amerikanen. Hoewel hij
de reputatie had in het persoonlijk kontakt met oudere Studenten een stimulerend docent te zijn, was hij voor
een groter gehoor door zijn zachte stem en zijn zware Hongaarse accent moeilijk te verstaan, hetgeen mij
o.a. bleek in 1949 op het IGU-Congres te Lissabon, waar Raisz voor een internationaal auditorium zijn
landform maps toelichtte. Hij placht echter dit mankement te kompenseren door zijn klassikaal betoog al
tekenend op te luisteren op dezelfde kunstige wijze als hij zijn artikelen illustreerde. Met Erwin Raisz ging
een talentvol mens heen. Wat de doorsnee kartograaf aan kreativiteit opbrengt gaat dikwijls niet uit boven
inventiviteit. Zonder twijfel gaf Raisz aan het begrip kreativiteit zijn juiste dimensies.
KB 37
11
