94
Concise Oxford Atlas, 2nd edition. Oxford University Press, 1958. 20 x 26 cm, 248 pp., waar-
van 120 pp. krtn. 30/-.
The University Atlas, 8th edition. Philip, Son and Nephew, Ltd., 1958. 23 x29 cm, 264 pp.,
waarvan 176 pp. krtn. 30/-.
Bovengenoemde atlassen worden hier in een recensie besproken. Vanaf het tijdstip waarop
de eerste atlassen voor de geletterde wereld versehenen (Ortelius, 1570) heeft de uitgever aan
zakatlassen moeten denken terwille van de grote groep lezers met de smalle beurs. Was in die
jaren het graveren van kaarten voor zo'n klein formaat atlas een nog moeilijker opgave dan het
graveren van de normale kaarten, thans wordt een klein formaat atlas Concise Oxford Atlas)
d.m.v. fotografische verkleining uit de oorspronkelijke formaten afgeleid, hetgeen de kwaliteit niet
ten goede komt. In tegenstelling tot de Concise Oxford Atlas is de 8e editie van de University
Atlas niet uit fotografische verkleining van de tekenstukken van de 7e editie afgeleid. Deze Uni
versity Atlas heeft nl. zijn formaat verkleind, de meeste kaarten nieuw getekend (Groot-Brittannie
niet) maar de schaal van de meeste kaarten vergroot. Dit is een opmerkelijke prestatie. De conse-
quentie is echter dat vele landen en werelddelen niet meer als atlaskaart op een of op een dub-
belpagina afgebeeld worden. Voor de vele onderwijsdoeleinden zal daarom deze atlas minder ge-
schikt zijn. De 8e druk van de University Atlas heeft zieh meer tot een handatlas in boekformaat
ontwikkeld.
Bij de tweede editie van de Concise Oxford Atlas zijn de meeste kaarten gelijk aan die van de
eerste editie gebleven, behoudens de intussen noodzakelijk geworden herzieningen. Enkele nieuwe
kaarten zijn er aan toegevoegd, w.o. een kaart van het vanuit de aarde zichtbare deel van het maan-
oppervlak. Voor zover de kaarten niet geredueeerd zijn, zijn ze gelijk aan de kaarten uit de bekende
Oxford Atlas (Zie de bespreking van de Oxford Atlas in T.A.G. 1952, p. 484 door A.J.P.). Dit is
mogelijk gemaakt door een kaart ter grootte van een pagina van de Oxford op twee naast elkaar
liggende pagina's van de Concise Oxford te zetten.
Het uiterlijk van de kaarten wordt geheel beheerst door de consequente toepassing van het zone-
systeem voor de hoogtevoorstelling. Men kan in de Engelse kartografie niet anders verwachten. Ver-
rassend werkt daarom het prachtige reliefbeeld van de nieuwe kaart van Antarctica. Het kaartbeeld
van de meeste bladen wordt ontsierd door de grove, in rode kleur gedrukte kaders van de titels.
Ook de op iedere kaart herhaalde hoogteschaal is veel te groot weergegeven. Wanneer de kaarten
Over twee bladzijden verdeeld zijn, ontbreekt in de naad een witte marge van voldoende breedte,
waardoor de kaart ter plaatse onleesbaar wordt. Voorts lijkt het ons voor de Britse gebruikers wel
zeer ongeriefelijk dat de Engelse spoorwegen vrijwel onzichtbaar zijn t.g.v. een verkeerde harmonie
tussen de gebruikte kleuren. Zo zouden er nog meer aanmerkingen op de uitvoering te maken zijn
indien het bestek van deze recensie het toeliet. Over de waarde van de inhoud van de Oxford Atlas
hebben anderen t.a.p. al eerder gerapporteerd (zie bv. Geogr. Tijdschr. 1951, p. 9; 1953, p. 62,
p, 112; 1956, p. 267; alwaar ook andere atlassen besproken worden). De University Atlas van
Philip heeft deze schoonheidsfouten in het algemeen niet. We hebben tegen de kleuren van het
hoogtezöne-systeem wel enige bezwaren, maar over het algemeen zijn de tekeningen en het schrift
voortreffelijk uitgevoerd. Het kaartschrift is z6 fijn uitgevoerd, dat het de grens van de reprodueeer-
baarheid nadert. Het rüstige kaartbeeld is mede aan dit fijne schrift te danken. Voorts is de kaart
overzichtelijk gehouden door de hoeveelheid namen te beperken. In het algemeen bevatten de kaar
ten uit de Concise Oxford meer namen en wegen dan de atlas van Philip. Een andere oorzaak
van het rüstige kaartbeeld is het ontbreken van bij-kaartjes op de pagina's van de University Atlas.
Wat het aantal thematische kaarten betreff: de Concise Oxford is hier in de meerderheid. Qua
opzet en uitvoering bieden de hier besproken edities ons eigenlijk niets nieuws. Het is alleen de
University Atlas, die door verbetering in de uitvoering en door de bewonderenswaardige prestatie
van de formaat-verkleining en de schaalvergroting aanzienlijk aan betekenis gewonnen heeft.
