teringen uit vroeger tijd van verschillende Duitse 'Länder', indertijd versehenen in de Mitteilungen
des Reichsamts für Landesaufnahme 1925-1940. In de jaargang 1933/34 versehenen o.a.: Hessische
Kartographie im 18. Jahrhundert, Triangulation in der Rheinebene; Die Kurhannoversche Landes
aufnahme des 18. Jahrhunderts und ihre Kartenwerke. In de jaargang 1934/35 o.a.: Die Zollmass
stäbe von alten Preussischen Karten1, Die Landsiedlungen a.d. Karten des 18. Jahrhunderts, Eine
Stolper Grenzkarte mit Messungszahlen aus dem Jahre 1649.
De schrijver geeft een overzicht van de werkzaamheden zowel op kartografisch als op geodetisch
en topografisch gebied; hij noemt voor zover mogelijk de namen van de officieren, lithografen en
graveurs, die aan de kartering hebben meegewerkt. Een 14-tal fragmenten uit verschillende kaarten
geven een mooi en leerzaam beeld van het kartografisch kunnen in die tijden. Een literatuurlijst
van 93 nummers besluit de verhandeling.
Heft Nr 5, 1958. Knorr, H., Die Aufgaben des kartographischen und reprotechnischen For
schungsreferates beim Institut für Angewandte Geodäsie, pp. 61-68.
Dit instituut, in 1952 een staatsinstelling geworden, houdt zieh bezig met het practisch en weten-
schappelijk onderzoek op alle gebieden van de kartografie in de ruimste zin.
Aan een onderzoek werden en worden nog onderworpen bv. verschillende binnen- en buitenlandse
tekeningdragers en inktsoorten. Van deze laatste beveelt het voor astralon aan A 66/555 en
S (A 66/793) van de firma Günther Wagner, Hannover.
Verder heeft men onderzoekingen verricht omtrent de praktische bruikbaarheid van de XJllmannse
methode voor het vervaardigen van drukmodellen, uitgaande van een veelkleurige kaart, waarvan de
originelen verloren zijn geraakt, längs fotografische weg. Voorlopig met gunstig resultaat; naar
theoretische zijde worden de onderzoekingen nog voortgezet. Ook de proeven met de Selecolor-
methode, om van een eenkleurige kaart een meerkleurige af te leiden, brachten een fraaie oplossing.
Met de beide door de firma Klimsch u. Co. vervaardigde toestellen, de Variograph, om kaarten
en plattegronden, welke als gevolg van het werken van de tekeningdrager niet meer op schaal zijn,
wat dit betreff, weer in hun oude toestand terug te brengen; en de Variomat (Strichstärken-
Wandler) aangaande de toepassingsmogelijkheden niet alleen ten opzichte van de lijndikte, maar
ook op andere gebieden, werden uitvoerige proeven ondernomen met een gunstig gevolg.
Onderzoekingen werden ook verricht met verschillende plakmiddelen ten behoeve van film- en
Schriftmontage 2.
Behalve nog vele onderzoekingen noemen we op kartografisch gebied die aangaande de vervaar-
diging van een topografische kaart op de schalen 1:200 000 en/of 1:250 000 van Duitsland3
Zodra een beslissing daaromtrent gevallen is, zal het Instituut met de uitvoering en druk daarvan
belast worden, zoals het nu ook reeds de Luftfahrtkarte Aeronautical Chart ICAO 1 500 000 van
Duitsland heeft getekend, gedrukt en gereprodueeerd.
Een literatuurlijst van een 15 nummers stelt de lezer op de hoogte van de werkzaamheden van
het Instituut op het gebied van de reproduktietechniek. J. Schokkenkamp
1 Met een afbeelding voorstellend „Herstellung einer sechszehnfüssigen Rute" op pag. 258.
2 Wat de repro- en druktechnische methoden betreff zij verwezen naar het artikel van C. Koeman
in dit tijdschrift, 1958, pp. 1-18.
3 Knorr, H. u. Fr. Kranz, Studie über ein amtliches Kartenwerk im Massstab 1 200 000 oder
1 250 000. 1956. Institut für Angewandte Geodäsie, Frankfurt am Main.
Soviet Central Asia and Kazakhstan, 1 3 750 000. 4 sheets. Central Asian Research Centre,
London. Sheet S.W. Turkmenistan, Uzbekistan, Kazakhstan 1957. 42.5 x 30 cm, binnenkaartlijst L
De kaart geeft onder meer rivieren (blauw), spoorlijnen (zwart), landwegen (rood), zoet- en
zoutwatermeren, zoet- en zoutwatermoerassen, droge rivierbeddingen, intermitterende rivieren enz..
Het terrein wordt weergegeven door bruine hoogtelijnen, waarbij de internationale regel voor topo
grafische kaarten wat de stand van de hoogtegetallen in de hoogtelijn betreff, niet is gevolgd, wat
op een kaart zonder hoogtekleuren noodzakelijk is. De plaatsen worden door Symbolen onderschei-
den in 'communities' van 300 000 tot 1 000 000, 100 000 tot 300 000, 50 000 tot 100 000, 10 000
50 000 en minder dan 10 000; het Schrift van de plaatsnamen houdt verband met de administratieve
indeling en/of belangrijkheid van de plaats.
Het blad is een getrouwe en goede kopie van de bladen 53/54 op de schaal 1 5 000 000, 58/59
op de schaal 1 2 500 000 en van blad 61/62 op dezelfde schaal uit de Atlas Mira 1954. Hier en
daar is de trek, de rivieren en de hoogtelijnen, wat gegeneraliseerd; waar de kaarten op de schaal
1 2 500 000 als grondslag zijn gebruikt, op verantwoorde wijze. Overigens zijn de namen over de
gehele kaart op dezelfde plaats en met dezelfde spreiding van de letters gezet als de genoemde
kaarten uit de Atlas Mira. Het enige voordeel is, dat de namen op zijn Engels zijn getranslitereerd,
echter met de onvermijdelijke kh voor de Russische x de Nederlandse ch van kachel.
Het spreekt vanzelf dat de kaarten uit de genoemde atlas door haar hoogtekleuren een veel
duidelijker beeld geven dan de onderhavige kaart. J. Schokkenkamp
1 Voor de geografische bespreking van deze kaart zie T.A.G. 1958, p. 178.
