bovenrand. Dit betekent dat de route gedeeltelijk door de poolstreken, althans in de
daarvoor gereserveerde driehoek loopt. Breng het punt waar de lijn A-Schiphol-Christ-
church de bovenrand snijdt, Over naar de rand van de 'pooldriehoek' (zelfde lengte,
zelfde schaal). Verbind tenslotte dit punt door een rechte met het andere snijpunt op
de bovenrand.
De routes Cairo-Honoloeloe en Londen-Honoloeloe zijn op dezelfde manier te vinden.
3. De route Djakarta-Buenos Aires. Volg eerst de werkwijze beschreven onder punt 2.
Daar de route thans Over 4 kaartfragmenten loopt is vervolgens een tussenstapje nodig,
nl. het punt waar de grootcirkelboog Buenos Aires-A-Djakarta de parallel van 60° Nbr.
snijdt (P). Bepaal ten slotte de antipode van dit punt (A-p). Dan zijn wederom alle
punten bekend, nodig om de grootcirkelroute tussen beide Steden geheel te kunnen
volgen.
Voor het afpassen van bestekken kan de kaart op overeenkomstige wijze als bij Mer-
catorkaarten wel geschiedt, van een schaalcorrectie-nomogram worden voorzien.
Intussen is de in alle richtingen varierende schaal van gnomonische projecties een
beletsel voor het aflezen, en zelfs voor het onderling vergelijken van grootcirkel-
afstanden.
Afstandsgetrouwe azimutale projecties.
Het is de afstandsgetrouwe azimutale projectie, die aan het zojuist gesignaleerde
tekort van de gnomonische tegemoet komt. Zoals bekend is dit geen „echte'' projectie,
maar een constructie: de bolle wereld wordt rond een gekozen centrum, de projectie-
pool, straalsgewijs en op schaal volgens de door dit punt lopende grootcirkels „uit-
gelegd Als voordeel mag gelden dat de kaart deze grootcirkels als rechte lijnen weer-
geeft, en dat zij bovendien, vanuit de projectiepool gerekend, zowel afstands- als hoek-
getrouw is. Tenslotte kan de hele wereld op een en dezelfde kaart worden afgebeeld.
Vergeleken met de gnomonische projectie staan hier echter de volgende nadelen tegen-
over:
1. de genoemde gunstige eigenschappen gelden uitsluitend voor de projectiepool;
grootcirkels die niet door dit punt gaan zijn niet af te lezen.
2. voor de mogelijkheid om de hele wereld op een kaart af te beeiden moet de
prijs worden betaald van een waarlijk ad absurdum doorgevoerde mistekening längs
de randen der projectie. Des te merkwaardiger doet het aan dat deze prijs, voor de
gnomonische projectie blijkbaar te hoog geacht, geen beletsel is gebleken om de azimu
tale projectie in atlassen toe te passen.
Intussen blijven de voordalen van deze azimutale projectie evident. Zelfs is het moge-
lijk hen nog te accentueren. Schrijver heeft getracht dit te bereiken door een gewijzigde
uitvoering te ontwerpen, die hij de afstandsgetrouwe anti-azimutale
projectie heeft genoemd (zie fig. 3)Uitgangspunt is daarbij geweest de grote
misvorming längs de randen der onderhavige projectie in haar gebruikelijke gedaante.
Deze vervorming vormt geen overwegend bezwaar zolang de tegenpool van het gekozen
centrum ergens in de oceaan ligt, zoals bijv. het geval is voor New York, Londen of
Amsterdam, al brengt dit met zieh mee een verhoudingsgewijs groot oppervlak aan
wereldzee en een betrekkelijk klein areaal land. Men stelle zieh echter het beeld voor
dat ontstaat wanneer men een projectiepool kiest, waarvan de antipode niet in zee, doch
op het vasteland of op een eiland ligt. Indien bijvoorbeeld Djakarta als projectiepool
zou worden gekozen, zou opvallen dat de naaste omgeving van de antipode in Zuid-
Amerika zieh längs de hele cirkelvormige rand der kaart zou uitstrekken, want die
rand is immers de in een cirkel ontaarde tegenpool. Of anders gezegd: Zuid-Amerika
206
