310
adviseren zowel ten aanzien van de opstelling als van de uitvoering van een kaarterings-
plan. Tijdens de eerste vergadering, gehouden op 9 Oktober 1953, kwam de wenselijkheid
naar voren een urgentieprogramma op te stellen en er werd een Subcommissie in het
leven geroepen met een adviserende taak. Na rijp beraad werd dit programma opgesteld
met als resultaat, dat door het Ministerie van Overzeese Rijksdelen aan de Topografische
Dienst werd opgedragen het vervaardigen van een kaart op de schaal 1 100 000 van
geheel Nederlands Nieuw-Guinea, gebaseerd op het reeds aanwezige foto- en kaart-
materiaal.
Een werkschema werd in grote lijnen alsvolgt vastgelegd. Bestaand kaartwerk (hoofd-
zakelijk N.N.G.P.M.- en hydrografische kaarten) zou als compilatie-materiaal worden
gebruikt; de Meetkundige Dienst van de Rijkswaterstaat zou voor het nog te kaarteren
gebied de basiskaartering vervaardigen in de vorm van potloodastralons; de Topografische
Dienst zou de interpretatie, het cartografisch tekenen en de reproduktie verzorgen,
waarbij het Cartografisch Bedrijf van de K.L.M., indien nodig, assistentie zou kunnen
verlenen (hetgeen voor een gedeelte van het te kaarteren gebied in de vorm van foto-
interpretatie is geschied)
Keuze der kaartprojektie.
Het is van groot belang, dat het toe te passen kaartprojektie-systeem voor kaarten op
verschillende schalen van een land een en hetzelfde is. Men heeft zieh dan ook bij het
onderzoek naar de meest gewenste kaartprojektie voor de kaartering op de schaal
1 100 000 niet beperkt tot deze schaal, doch tevens is nagegaan of het wetenschappelijk
verantwoord was een eenmaal gekozen projektie voor de kaartering 1 100 000 oök voor
de kaarten op grotere schalen te gebruiken. Een keuze blijft vanzelfsprekend beperkt tot
een conforme projektie.
Het onderzoek heeft zieh uitgestrekt o.m. tot de T.M.-projektie (Transversie-Mercator)
met vier zönes van drie lengtegraden; tot een projektie volgens het systeem Schols, zeer
aanbevelenswaardig met het oog op aanpassing aan de vorm van het te projekteren gebied
en mogelijkheid van een coördinaten systeem; en tot de U.T.M.-projektie (Universal
Transverse Mercator) met drie zones van zes. lengtegraden.
Nadat terdege overwogen was of een maximale vergroting van 1.0009 bij toepassing
van de U.T.M. projektie voor de praktijk nog aanvaardbaar was, is er besloten voor de
topografische kaarten op de schalen 1 100 000, 1 50 000 en 1 25 000 deze projektie
te aanvaarden, welke voor nieuwe kaarteringen internationaal ook wordt aanbevolen. Een
bijkomstig, praktisch, voordeel is, dat voor de U.T.M. projektie de tabellen reeds bestaan
voor het omrekenen van geografische coördinaten naar rechthoekige en omgekeerd, zo
ook voor de omrekening van coördinaten van de ene Zone naar de andere zone.
De luchtfoto's.
Op het moment dat er moest worden gestart met de kaartering op de schaal 1 100 000
waren trimetrogoon opnamen en foto's van de N.N.G.P.M. beschikbaar. Het eerstge-
noemde materiaal is ten dele in, ten dele nä de tweede wereldoorlog door de Amerikaanse
luchtmacht vervaardigd. De kwaliteit van deze opnamen is in het algemeen niet best te
noemen, doch zeer goed bruikbaar. Met uitzondering van verrassend mooie exemplaren
tonen de foto's sterk dat zij onder allerlei ongunstige omstandigheden zijn vervaardigd
en niet voor een nauwkeurige kaartering behoefden te dienen. Het zijn ten dele wel
echt oorlogsopnamen, met veel wolkenvelden en schaduwan. Aan de hand van geogra
fische coördinaten vermeld op de eerste- en laatste foto der vliegstroken werd, voor zover
de cöordinaten juist waren, een zo nauwkeurig mogelijk overzicht verkregen van de
overdekking van het gebied. De hiaten konden tevens worden vastgesteld.
