424
Verstappen aan die resp. het tekstgedeelte, handelende over Nederland en Nieuw-Guinea ge-
schreven hebben.
Het aantal kaarttypen is wel zeer gevarieerd in deze combinatie van kaart-tekstboek. Sterren,
oppervlaktevorraen, klimaat, bevolking, taal, enz. zijn in een bonte reeks kartografisch voorgesteld.
Daartussen vinden we ook de geschiedkundige kaarten nog vermeld. Op de fysische kaarten is het
relief tot uitdrukking gebracht dmv. een combinatie van schaduw- en gekleurde hoogte-zones. Het
geheel heeft een vrij donkere tint gekregen, hetgeen niet bevorderlijk is voor de leesbaarheid.
In het tweede deel 'Elemente der Landschaft' geven goede foto's een beeld van de verschillende
natuur- en kultuurlandschappen van de aarde. Daarop sluiten 300 bladzijden tekst aan, waarin zeer
beknopte, met tabellen en foto's (de Alkmaarse kaasmarkt b.v.) aangevulde landbeschrijvingen
gegeven worden.
Samenvattend kan men dit werk kenschetsen als een combinatie van atlas en encyclopaedie. Het
geeft echter meer dan de eenvoudige atlas uit de 20-30 gülden prijsklasse en het geeft ook meer dan
wat een algemene encyclopaedie aan geografische tekst bevat. C. K.
Grece. Carte automobile 1 1 000 000. Nr 62. Kümmerly Frey, Berne/Suisse.
De firma Kümmerly en Frey behoort tot die oude geografische uitgeverijen, welke kunnen bogen
op een jarenlange ervaring en een traditie. In 1952 bestond de firma 100 jaren. Zij beschikt over
een eigen kartografische en repro- en druktechnische afdeling. Wetenschap (geografie en kartografie)
en techniek zijn in een bedrijf verenigd.
Tot haar uitgaven op het gebied van kaarten en atlassen behoren o.a. de welbekende K en F Cartes
automobiles, waarvan het laatst versehenen nummer, dat van Griekenland voor mij ligt. Zij maakt deel
uit van de Serie landenkaarten op de schalen 1 500 000 tot 1 2 500 000. Titel en verklaring zijn
op deze kaart gegeven in het Frans, Grieks, Duits en Engels, waarbij vermoedelijk uit uniformiteit
het Latijnse Grecia verkozen is boven het Griekse Hellas.
Eigenlijk mag men tegenwoordig niet meer spreken van louter auto- of wegenkaarten. Beter is
het ze toeristenkaarten te noemen, daar zij behalve wegen, ook veel geven, waarin een toerist, wien
het niet alleen te doen is om dagelijks een bepaald en liefst een groot aantal kilometers af te leggen,
belang stelt. De kaart van Griekenland geeft o.a. kloosters en bedevaartplaatsen, kasteien, rui'nes,
antieke bouwwerken, ge'isoleerde hotels, plaatsen met geneeskundige baden, zeebadplaatsen en kam-
peerterreinen; deze laatste met het niet steeds overbodige 'bien amenage er aan toegevoegd. Wat de
wegen betreff, onderscheidt de kaart: internationale wegen, wegen voor het doorgaande verkeer,
secundaire wegen bij elke weersgesteldheid te gebruiken, secundaire wegen alleen berijdbaar bij droog
weer en ten slotte wegen voor gewone wagens en als voetpad. Het spreekt van zelf, dat afstanden
längs de wegen zijn aangegeven en wel in kilometers.
Dat ik van deze kaart bijzonder melding maak, vindt zijn reden in het feit, dat zij geheel afwijkt
van dergelijk kaarten, door K en F uitgegeven. Op de tot nu uitgegeven kaarten heeft het land,
naar mijn weten, steeds een lichtgele kleur; zij geven dus niets omtrent het relief, terwijl de zee
meestal hardblauw is gekleurd. De onderhavige kaart daarentegen is op wit taai papier in heldere
lichte kleuren gedrukt. Een lichtgroen puntraster voor de gebieden beneden 200 m, terwijl een der-
gelijke kleur, maar in een nog lichtere tint is gebruikt voor de hoger gelegen vlakke gebieden. Tevens
heeft men met de laatste tint de door een denkbeeidige lichtbron verlichte hellingen van gebergten ge
kleurd, waardoor het relief, door doezeling in een grijze tint, nog meer spreekt. Zoals met de meeste
reliefkaarten is het effect ervan het grootst, wanneer men de kaart op enige afstand bekijkt. AI naar
gelang van de strekking van het gebergte en de bergruggen heeft men de veronderstelde lichtbron
een andere plaats gegeven, tussen west en noord. Ik meen te mögen zeggen, dat de relieftekening
op de schaal van 1 1 000 000 en voor een toeristenkaart bijzonder geslaagd is.
Het water is blauw gedrukt, de zee door een fijn puntraster, rivieren, kust- en oeverlijnen door
een volle blauwe lijn, evenals de daarbij behorende namen. De namen zijn in het algemeen gegeven
in de landstaal, dus wat het gebied betreff, dat de kaart beslaat, in het Grieks, Albanees, Joegoslaafs,
Bulgaars en Türks, met, waar nodig, een transcriptie met latijnse letters. In Griekenland vindt men
bovendien de namen van plaatsen en eilanden in Griekse letters eraan toegevoegd. Het voor de
namen gebruikte schrift is het blokschrift, zeer mooi van vorm en het vertoont een grote verscheiden-
heid in soort en grootte, waarbij zowel van een verticale, als van een voor- en achterover liggende
stand is gebruik gemaakt.
Blijft over de wens, dat met de uitgave van deze toeristenkaart bij K en F een tijdvak begint van
een voor haar nieuw type van Carte automobile (avec relief en couleur) en dat langzamerhand de
reeds bestaande kaarten op eenzelfde wijze zullen worden uitgevoerd.
De kaart is op een prettige manier gevouwen en vertoont het traditionele rood/blauwe omslag
van de K en F autokaarten. J. Schokkenkamp.
